Nghỉ hè là khoảng thời gian lý tưởng để trẻ em tái tạo năng lượng, phát triển kỹ năng và trải nghiệm cuộc sống thực tế. Tuy nhiên, đối với nhiều gia đình, kỳ nghỉ hè lại trở thành giai đoạn mệt mỏi nhất trong năm. Nguyên nhân không chỉ xuất phát từ sự xáo trộn trong nhịp sống hàng ngày mà còn từ nỗi lo lắng về việc con trẻ ngày càng “nghiện” thế giới mạng, nơi mà tưởng chừng chỉ mang lại giải trí nhưng thực tế lại tiềm ẩn nhiều hệ lụy khó lường.
Chị L.T.P, một phụ huynh tại phường Bồ Đề, Hà Nội, chia sẻ rằng sau gần hai tháng nghỉ hè, các con của chị đã bắt đầu có những biểu hiện thay đổi tính cách rõ rệt. Chúng trở nên dễ cáu gắt, làm việc thiếu tập trung và chỉ mong muốn nhanh chóng quay lại với điện thoại hoặc TV. Đặc biệt, cô con gái lớn 12 tuổi của chị luôn gắn bó chặt chẽ với chiếc điện thoại, đến mức ăn uống hay đi vệ sinh cũng không rời tay. Tình trạng này đã khiến chị P. vô cùng lo lắng và tìm kiếm giải pháp để giúp con tránh xa thế giới mạng.
Theo bác sĩ Nguyễn Như Mạnh, Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng, việc lạm dụng internet và trò chơi điện tử có thể dẫn đến những tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của trẻ. Nghiện game và internet có thể gây ra các rối loạn tâm thần như trầm cảm, lo âu, căng thẳng kéo dài. Ngoài ra, điều này còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng giao tiếp xã hội, gây rối loạn giấc ngủ, mất ngủ và làm suy giảm hiệu quả học tập cũng như công việc. Bác sĩ Mạnh nhấn mạnh rằng việc nhận diện sớm các dấu hiệu của nghiện internet và trò chơi điện tử là rất quan trọng để có thể can thiệp kịp thời.
Tiến sĩ Đặng Hoàng Ngân, chuyên gia tâm lý học phát triển trẻ em và thanh thiếu niên, cũng cảnh báo rằng trẻ em sử dụng mạng xã hội có nguy cơ bắt chước hành vi xấu lan truyền trên mạng, hình thành niềm tin lệch lạc về giá trị đạo đức, giá trị sống. Một số trẻ có thể tin rằng mạng xã hội là nơi chứa mọi lời giải, thậm chí coi người nổi tiếng là ‘kim chỉ nam’ về tư duy và hành vi hay tin rằng sự giàu có là mục tiêu tối thượng. Điều này có thể dẫn đến những hệ lụy lâu dài trong việc hình thành nhân cách và lối sống của trẻ.
Ngoài ra, theo PGS.TS Nguyễn Trọng Lưu, Phó Chủ tịch Hội Phục hồi chức năng Việt Nam, tình trạng sa sút trí tuệ tưởng chỉ xảy ra ở người cao tuổi, nhưng ngày càng có nhiều người trẻ có biểu hiện suy giảm trí nhớ, kém tương tác xã hội và đang bước vào ngưỡng sa sút trí tuệ sớm. Điều này đặt ra một thách thức lớn trong việc bảo vệ sức khỏe tâm thần và thể chất cho thế hệ trẻ.
Để giúp trẻ tránh xa thế giới mạng và phát triển một cách lành mạnh, các chuyên gia tâm lý khuyên rằng cha mẹ nên đồng hành, trò chuyện và định hướng để trẻ sử dụng công nghệ một cách an toàn, lành mạnh. Thay vì kiểm soát gắt gao, cha mẹ nên tạo điều kiện để con tham gia những hoạt động ý nghĩa như thể thao, học năng khiếu, kỹ năng sống, hoạt động cộng đồng. Cha mẹ cũng nên xây dựng thời gian biểu linh hoạt nhưng hợp lý, cân bằng giữa giải trí, vận động thể chất, đọc sách và sinh hoạt ngoài trời.
Nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu thay đổi hành vi như cáu gắt, lo lắng, hay rối loạn giấc ngủ, kém tập trung, ngại giao tiếp, buồn chán, học tập sa sút, cha mẹ cần nhanh chóng tìm đến chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ kịp thời. Bằng cách chung tay và có những biện pháp can thiệp phù hợp, chúng ta có thể giúp trẻ xây dựng một tương lai lành mạnh và tươi sáng hơn.
