Cho thuê tài chính đang nổi lên như một kênh huy động vốn linh hoạt, giúp các doanh nghiệp tiếp cận máy móc, thiết bị hiện đại mà không cần phải có tài sản thế chấp. Hình thức này cho phép doanh nghiệp sử dụng tài sản mà không cần phải bỏ ra một khoản tiền lớn để mua trực tiếp. Thay vào đó, doanh nghiệp có thể đề xuất công ty tài chính mua tài sản và cho thuê lại với lãi suất tương đương với khoản vay trung và dài hạn. Giải pháp này được đánh giá là tối ưu, đặc biệt với các doanh nghiệp vừa và nhỏ hoặc các doanh nghiệp có tài sản giá trị lớn nhưng gặp khó khăn khi thế chấp tài sản tại ngân hàng.
Một ví dụ điển hình về việc tận dụng lợi ích của hình thức cho thuê tài chính là trường hợp của Công ty Chứng nhận và kiểm định VinaControl. Thay vì phải đầu tư hàng chục tỷ đồng vào máy móc, thiết bị, công ty này đã chọn đề xuất danh mục máy móc, nhà cung cấp và mục đích sử dụng để công ty tài chính mua và cho thuê lại. Sau 3-5 năm trả gốc và lãi, VinaControl sẽ sở hữu tài sản mà không cần phải có tài sản thế chấp như khi vay vốn ngân hàng. Ông Đỗ Thịnh Thắng, Giám đốc Công ty Chứng nhận và kiểm định VinaControl, đã chia sẻ về lợi ích của hình thức này đối với doanh nghiệp của ông.
Ông Thắng cho biết rằng trong một số ngành nghề đặc thù, tài sản có giá trị rất lớn nhưng lại khó thế chấp ngân hàng. Ví dụ, trong lĩnh vực kiểm định, một số trang thiết bị có giá trị vài tỷ đồng nhưng lại rất khó tìm đối tác mua nếu ngân hàng phát mại. Điều này cho thấy sự cần thiết của hình thức cho thuê tài chính trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp có tài sản giá trị lớn nhưng khó khăn trong việc tiếp cận vốn ngân hàng.
Tuy nhiên, hơn 15 năm qua, thị trường cho thuê tài chính tại Việt Nam vẫn chưa phát triển mạnh mẽ do một số hạn chế. Hiện chưa có công ty cho thuê tài chính nào được cấp phép mới và nguồn vốn của các công ty cho thuê tài chính chủ yếu phụ thuộc vào ngân hàng, khiến họ khó khăn trong việc mở rộng và phát triển. Ông Nguyễn Thiều Sơn, Tổng Giám đốc Công ty Cho thuê tài chính BIDV SuMi-Trust, đã chỉ ra một số hạn chế trong quy định về việc các công ty tài chính chỉ được vay ngân hàng thương mại dưới 12 tháng, trong khi họ cấp tín dụng đầu ra trên 12 tháng.
Ông Sơn cũng đề xuất cần thiết phải mở kênh phát hành trái phiếu cho các công ty cho thuê tài chính để giúp họ đa dạng hóa nguồn vốn và phát triển hoạt động kinh doanh. Bên cạnh đó, niềm tin thị trường còn hạn chế cũng là một vấn đề khiến thị trường cho thuê tài chính chưa phát triển mạnh mẽ. Ông Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản Toàn Cầu, cho rằng chương trình leasing rất phổ biến tại các nước tiên tiến nhưng chưa phổ biến tại Việt Nam do thiếu sự tin tưởng giữa hai bên: bên cho thuê và bên đi thuê.
Nếu Việt Nam phát triển thị trường cho thuê tài chính tương xứng với tiềm năng, có thể thành lập 400 công ty cho thuê tài chính và mở rộng quy mô dư nợ lên 300-500 ngàn tỷ đồng sau 5 năm. Khi đó, dịch vụ cho thuê tài chính sẽ trở thành kênh tiếp sức mạnh mẽ cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp tiếp cận được với nguồn vốn linh hoạt và hiện đại hóa máy móc, thiết bị để tăng cường năng lực cạnh tranh trên thị trường.
