Chính phủ đã ban hành Nghị định số 158/2025/NĐ-CP ngày 25/06/2025, quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) về BHXH bắt buộc. Nghị định này mở rộng diện tham gia BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh.

Theo đó, từ ngày 01/07/2025, chủ hộ của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh và nộp thuế theo phương pháp kê khai sẽ thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc. Chính sách này cũng sẽ áp dụng đối với chủ hộ của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh còn lại nhưng từ ngày 01/07/2029.

Việc mở rộng diện tham gia BHXH bắt buộc này giúp các chủ hộ kinh doanh được tiếp cận và thụ hưởng các chế độ an sinh xã hội bền vững như: Hưu trí, ốm đau, thai sản,… tương tự như người lao động làm việc theo hợp đồng lao động.

Mức đóng BHXH bắt buộc của chủ hộ kinh doanh sẽ được tính theo tỉ lệ % tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc. Cụ thể, mức đóng hằng tháng là 3% vào quỹ ốm đau và thai sản, 22% vào quỹ hưu trí và tử tuất. Chủ hộ kinh doanh có thể lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc nhưng thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng.

Mức tham chiếu hiện nay bằng mức lương cơ sở (2.340.000 đồng/tháng). Vì vậy, mức đóng hiện tại của chủ hộ kinh doanh, cụ thể: Mức đóng BHXH bắt buộc thấp nhất là 585.000 đồng/tháng (25% x 2.340.000 đồng/tháng). Mức đóng BHXH bắt buộc cao nhất hiện nay là 11.700.000 đồng/tháng (25% x 20 lần x 2.340.000 đồng/tháng).

Về phương thức đóng, chủ hộ kinh doanh có thể lựa chọn phương thức đóng linh hoạt hằng tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng một lần tùy theo nhu cầu.

Nghị quyết số 78/2025/UBTVQH15 ngày 19/05/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc ghi nhận thời gian đóng BHXH bắt buộc của chủ hộ kinh doanh đã tham gia trước ngày Luật BHXH số 41/2024/QH15 có hiệu lực thi hành (trước ngày 01/07/2025) cũng đã được ban hành.

Quy định này ghi nhận thời gian chủ hộ kinh doanh đã đóng BHXH bắt buộc trước ngày 01/07/2025 để làm căn cứ giải quyết chế độ BHXH theo quy định của pháp luật về BHXH.

Dự kiến, trên cả nước sẽ có khoảng 3.539 chủ hộ kinh doanh thuộc diện được ghi nhận thời gian đã đóng BHXH bắt buộc để làm căn cứ giải quyết chế độ BHXH theo quy định của pháp luật về BHXH.

Chủ hộ kinh doanh cá thể sẽ phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc từ ngày 1/7/2025

Từ ngày 1/7/2025, chủ hộ kinh doanh cá thể có đăng ký kinh doanh theo quy định của Chính phủ sẽ thuộc diện bắt buộc tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Chính sách này nhằm giúp nhóm đối tượng này được tiếp cận và thụ hưởng các chế độ an sinh xã hội bền vững như: hưu trí, ốm đau, thai sản… tương tự như người lao động làm việc theo hợp đồng lao động.

Theo Nghị định số 158/2025/NĐ-CP, mức đóng hằng tháng tính theo tỷ lệ % tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bằng 3% vào quỹ ốm đau và thai sản, 22% vào quỹ hưu trí và tử tuất. Chủ hộ kinh doanh được lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng. Mức tham chiếu hiện nay bằng mức lương cơ sở (2.340.000 đồng/tháng). Do đó, mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất hiện tại của chủ hộ là 585.000 đồng/tháng và mức cao nhất hiện nay là 11.700.000 đồng/tháng.

Về phương thức đóng, chủ hộ kinh doanh có thể lựa chọn phương thức đóng linh hoạt hằng tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng một lần tùy theo nhu cầu. Luật Bảo hiểm xã hội 2024 cũng quy định rõ về các đối tượng không thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, trong đó có người đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng. Vì vậy, chủ hộ kinh doanh là người đã về hưu và đang hưởng lương hưu thì sẽ không thuộc đối tượng phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Ngoài ra, Nghị quyết số 78/2025/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng ghi nhận thời gian chủ hộ kinh doanh đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trước ngày 1/7/2025 để làm căn cứ giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội. Theo đó, khoảng 3.539 chủ hộ kinh doanh cá thể trên cả nước sẽ được ghi nhận thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc để làm căn cứ giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội.