Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế vừa tổ chức thành công Hội thảo quốc tế Công nghệ và Quản lý Xanh (IFGTM) lần thứ 15, năm 2025. Sự kiện này đã tập tụ các nhà khoa học, hoạch định chính sách và quản lý từ nhiều quốc gia để thảo luận và chia sẻ các nghiên cứu mới nhất về bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu.

Với chủ đề “Các giải pháp quản lý và công nghệ xanh hướng tới phát triển bền vững và phát thải ròng bằng 0”, hội thảo IFGTM 2025 đã trở thành diễn đàn quan trọng cho các chuyên gia từ nhiều lĩnh vực. Hội thảo được tổ chức thành 1 phiên toàn thể và 3 phiên chuyên đề, với hơn 24 báo cáo khoa học được trình bày. Ngoài ra, còn có 27 báo cáo treo (poster) được trưng bày, đa số là của các nhà nghiên cứu trẻ và nghiên cứu sinh.

Theo PGS.TS Võ Thanh Tùng, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế, chủ đề của IFGTM 2025 phản ánh xu hướng toàn cầu về chuyển đổi xanh và nỗ lực đạt đến phát thải ròng khí nhà kính bằng không (Net-Zero). Các báo cáo trình bày tại hội thảo tập trung vào các nhóm nội dung quan trọng, bao gồm các giải pháp công nghệ xanh trong kiểm soát ô nhiễm, các công cụ và giải pháp tiên tiến cho quản lý tài nguyên và môi trường, năng lượng và biến đổi khí hậu, cũng như kết nối học thuật – doanh nghiệp – cộng đồng trong tiến trình đạt mục tiêu Net-Zero.

Các báo cáo có chất lượng sẽ trải qua quá trình bình duyệt để công bố trên Kỷ yếu thuộc hệ thống của Nhà xuất bản Trans Tech Publications và trên các tạp chí khoa học uy tín như Khoa học Đại học Huế: Khoa học Tự nhiên, Khoa học và Công nghệ Trường Đại học Khoa học. Điều này cho thấy sự nghiêm túc và chất lượng của các nghiên cứu được trình bày tại hội thảo.

Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế, trực tiếp là Khoa Môi trường, là thành viên tích cực của mạng lưới CGTMR từ những ngày đầu thành lập và đã từng đăng cai tổ chức thành công IFGTM 2015. Trong nhiều năm qua, trường đã khẳng định thế mạnh của mình trong đào tạo, nghiên cứu và hợp tác quốc tế về môi trường.

IFGTM là diễn đàn khoa học thường niên của Mạng lưới Nghiên cứu Công nghệ và Quản lý Xanh (CGTMR), bao gồm các đơn vị có đào tạo và nghiên cứu về môi trường trong nước và các đối tác quốc tế. Hiện nay, CGTMR có 17 đơn vị thành viên trong nước và 4 đối tác quốc tế. Kể từ khi hình thành, đã có 14 hội thảo IFGTM được các đơn vị khắp các miền đất nước đăng cai tổ chức. Hội thảo IFGTM 2025 là một sự kiện quan trọng, tiếp tục khẳng định vị thế của Việt Nam trong nghiên cứu và hợp tác quốc tế về môi trường.

Thông qua hội thảo IFGTM 2025, các nhà khoa học và quản lý đã có cơ hội trao đổi, chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững và ứng phó biến đổi khí hậu. Hội thảo cũng là dịp để Việt Nam tăng cường hợp tác quốc tế và quảng bá các nghiên cứu khoa học chất lượng cao của đất nước.

Các nhà khoa học đang phát cảnh báo về một hậu quả không lường trước được của việc cắt giảm ô nhiễm không khí trên toàn cầu, cụ thể là có thể đang vô tình đẩy nhanh tốc độ nóng lên toàn cầu. Mặc dù việc giảm ô nhiễm không khí mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe cộng đồng, nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Communications Earth & Environment cho thấy rằng việc giảm thiểu ô nhiễm không khí tại Đông Á, đặc biệt là Trung Quốc, đã làm mất đi một ‘hiệu ứng làm mát’ do bụi bẩn trong không khí gây ra.

Những hạt bụi trong không khí trước đây có tác dụng như một tấm chắn, phản xạ một phần ánh sáng mặt trời và hạn chế sự hấp thụ nhiệt tại bề mặt Trái Đất. Khi các quốc gia thực hiện các biện pháp mạnh mẽ để giảm khí thải như SO₂, ‘tấm chắn’ này đã biến mất. Tuy nhiên, các nhà khoa học cũng khẳng định rằng cải thiện chất lượng không khí là điều không thể tranh cãi vì lợi ích sức khỏe mà nó mang lại. Vấn đề đặt ra là nếu không có hành động quyết liệt để giảm khí nhà kính như CO₂ và methane, nhân loại sẽ phải đối mặt với những hệ quả nghiêm trọng hơn liên quan đến biến đổi khí hậu.

Giáo sư Robert Allen, một chuyên gia trong lĩnh vực này, đã đưa ra nhận định rằng: ‘Chúng ta đã tháo tấm rèm che nắng, giờ phải chống lại ánh nắng đó bằng cách giảm các nguồn nhiệt – tức là khí nhà kính.’ Ông cũng nhấn mạnh rằng một số giải pháp có thể được thực hiện bao gồm trồng cây, thu giữ carbon, và chuyển đổi năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch sang nguồn tái tạo. Những giải pháp này được đánh giá là con đường đúng đắn, có thể chậm hơn nhưng chắc chắn hơn.

Bài học từ Đông Á cho thấy rằng chính sách môi trường cần đi đôi với hành động chống biến đổi khí hậu. Điều này đòi hỏi một cách tiếp cận đa hướng, từ cải thiện chất lượng không khí đến giảm khí thải và nâng cao nhận thức cộng đồng. thông qua việc kết hợp các biện pháp bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, chúng ta có thể phấn đấu cho một tương lai bền vững hơn.

Những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ và hiếm gặp gần đây đã thu hút sự chú ý của toàn cầu, từ những tia sét đỏ với hình dạng kỳ dị như trong phim khoa học viễn tưởng, đến hiện tượng ‘biển sữa’ và sự tẩy trắng đồng loạt của san hô. Tuy nhiên, đằng sau những cảnh tượng gây sửng sốt này ẩn chứa những mối lo ngại về sự biến đổi khí hậu và tác động xấu tới môi trường.

Sét đỏ, một hiện tượng hiếm gặp, đã được ghi nhận tại dãy Himalaya vào năm 2022. Các nhà nghiên cứu cho rằng mặc dù sét đỏ xảy ra ở tầng khí quyển trên, nhưng chúng thường liên quan đến các biến đổi về thời tiết, và có thể là dấu hiệu của các cơn bão ngày càng trở nên phức tạp và khó dự đoán. Burcu Kosar, nhà vật lý khí quyển tại NASA, cho rằng nhiệt độ toàn cầu tăng do biến đổi khí hậu có thể làm gia tăng cường độ và tần suất giông bão, đồng thời cũng dẫn đến hoạt động sét mạnh hơn.

Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa sét đỏ với các cơn bão và những gì xảy ra ở ngoài vũ trụ, các nhà khoa học vẫn cần thêm thời gian để nghiên cứu. Việc nghiên cứu hiện tượng này không chỉ giúp giải mã những bí ẩn đang tồn tại mà còn góp phần lý giải cách các cơn bão ngày càng trở nên phức tạp và khó dự đoán.

Hiện tượng ‘biển sữa’ cũng là một trong những sự kiện hiếm hoi và bí ẩn. Mặt biển phát sáng đồng đều, lan rộng đến tận chân trời với ánh sáng xanh lục nhạt như ánh dạ quang. Một dự án nghiên cứu đã biên soạn cơ sở dữ liệu toàn diện nhất cho đến nay về những sự kiện này, kết hợp với các báo cáo, thông tin, ghi chép khi đi biển của các thủy thủ suốt 400 năm. Mục đích của dự án là chuyển các câu chuyện truyền miệng nhiều thế kỷ thành bằng chứng khoa học và tìm ra mối liên hệ giữa những vùng biển phát sáng ấy với cách mà hành tinh xanh đang vận hành.

Một câu hỏi lớn vẫn chưa có lời giải: liệu hiện tượng này là dấu hiệu của một hệ sinh thái lành mạnh hay là biểu hiện của mất cân bằng sinh học? Câu hỏi này mở ra hướng nghiên cứu mới về vai trò của vi khuẩn trong hệ sinh thái đại dương.

San hô ở nhiều vùng biển cũng đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng. Theo công bố vào cuối tháng 4/2025, tình trạng tẩy trắng đã lan rộng đến 84% rạn san hô của đại dương, đây là sự kiện nghiêm trọng nhất từng xảy ra trên quy mô toàn cầu. Đây là lần thứ tư hiện tượng san hô bị tẩy trắng diễn ra trên toàn cầu kể từ năm 1998.

Nguyên nhân được cho là do đại dương ấm lên và chưa biết khi nào sẽ kết thúc. Các nhà khoa học cho rằng cách tốt nhất để bảo vệ các rạn san hô là giải quyết tận gốc nguyên nhân của biến đổi khí hậu. Điều đó có nghĩa là giảm lượng khí thải của con người, chủ yếu từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch.

Tóm lại, những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ gần đây không chỉ mang đến cảnh tượng gây sửng sốt mà còn tiềm ẩn mối lo về sự biến đổi khí hậu và tác động xấu tới môi trường. Để bảo vệ hành tinh xanh, chúng ta cần phải hành động quyết liệt để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Sự tham gia của cộng đồng quốc tế và nỗ lực của mỗi cá nhân là rất quan trọng để giải quyết thách thức này.

Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos đã đưa ra cảnh báo rằng tình hình thời tiết cực đoan do biến đổi khí hậu đang trở thành ‘bình thường mới’ và người dân cần phải thích nghi với điều này. Cảnh báo được đưa ra trong bối cảnh cơn bão Cỏ May đang đe dọa đổ bộ vào nước này, gây ra mưa lớn và gió mạnh.

Theo Cơ quan khí tượng Philippines, bão Cỏ May với sức gió duy trì tối đa 120km/h dự kiến sẽ đổ bộ vào bờ biển phía tây tại tỉnh La Union hoặc Ilocos Sur vào sáng ngày 25-7. Trước tình hình này, Philippines đã đóng cửa trường học và hủy các chuyến bay trong ngày 24-7 để đề phòng cơn bão.

Mưa lớn liên tục đã gây ra thiệt hại nặng nề, với ít nhất 19 người thiệt mạng và 11 người mất tích ở đảo quốc này. Chính phủ đã phải sơ tán hàng chục ngàn người khỏi khu vực thủ đô Manila do tình trạng ngập lụt nặng nề.

Ông Marcos cho biết nước này cần lập kế hoạch dài hạn để ứng phó với thiên tai. “Đây không còn là tình huống bất thường nữa… Nó sẽ như vậy trong nhiều thập kỷ tới, vì vậy hãy chuẩn bị sẵn sàng”, ông Marcos nói trong cuộc họp báo được truyền hình trực tiếp ngày 24-7.

Trong khi đó, Thái Lan cũng cảnh báo về nguy cơ ngập lụt tại 22 tỉnh phía bắc do ảnh hưởng của bão Cỏ May. Cục Khí tượng Thái Lan dự báo lượng mưa tại nước này sẽ giảm trong 24 giờ tới nhưng vẫn sẽ còn mưa lớn ở một số khu vực. Người dân được khuyến cáo nên thận trọng với mưa lớn và nước tích tụ, có thể dẫn đến lũ quét và ngập lụt trên sông.

Cơn bão Cỏ May dự kiến sẽ không di chuyển về phía Thái Lan, nhưng các cơ quan chức năng vẫn đang theo dõi tình hình và đưa ra cảnh báo cần thiết. Tổng cộng khoảng 70 chuyến bay nội địa và quốc tế đã bị hủy trong ngày do bão, và các lớp học trên khắp Luzon sẽ tiếp tục bị hoãn đến hết ngày 25-7.

Các cộng đồng dân tộc thiểu số (DTTS) tại Việt Nam đang phải đối mặt với một loạt thách thức bắt nguồn từ các yếu tố an ninh phi truyền thống. Trong số đó, biến đổi khí hậu đang gây ra những tác động nghiêm trọng đến đời sống kinh tế – xã hội của người dân tại những khu vực này. Sự gia tăng của các hiện tượng thời tiết cực đoan như lũ lụt, hạn hán và nắng nóng không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp mà còn làm gia tăng tình trạng di cư tự do, tìm kiếm đất đai và nguồn sống mới.

Ngoài ra, các dịch bệnh, trong đó có đại dịch COVID-19, cũng đã để lại những hậu quả sâu sắc. Hệ thống y tế tại nhiều khu vực DTTS còn hạn chế, dẫn đến việc ứng phó với dịch bệnh gặp nhiều khó khăn. Điều này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người dân mà còn làm trầm trọng thêm tình trạng nghèo đói và bất bình đẳng.

Một thách thức khác mà các vùng DTTS đang phải đối mặt là tình trạng di cư tự do. Việc tìm kiếm việc làm và điều kiện sống tốt hơn đã dẫn đến sự di chuyển lớn của dân cư từ các khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa đến các đô thị. Điều này gây ra áp lực lên các dịch vụ công cộng và cơ sở hạ tầng tại các đô thị, đồng thời làm tăng nguy cơ các vấn đề xã hội.

Không thể không kể đến vấn đề buôn bán người và tội phạm xuyên biên giới, vốn đang ngày càng gia tăng và gây ra nhiều hệ lụy cho xã hội. Các nhóm dân tộc thiểu số, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, thường trở thành nạn nhân của các đường dây buôn bán người. Tình trạng này không chỉ vi phạm nghiêm trọng quyền con người mà còn tác động tiêu cực đến sự phát triển và ổn định của xã hội.

Song song với những thách thức này, vấn đề khủng bố cũng đang là một mối đe dọa đối với an ninh quốc gia và trật tự xã hội. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự lan rộng của các ý tưởng cực đoan, các vùng DTTS có nguy cơ trở thành mục tiêu của các hoạt động khủng bố, điều này đòi hỏi sự cảnh giác và hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương.

Trước những thách thức này, việc đưa ra các chính sách đồng bộ, toàn diện, phù hợp với đặc thù của từng vùng là hết sức cần thiết. Chính sách cần tập trung vào việc phát triển kinh tế – xã hội, bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng dịch vụ công cộng, đặc biệt là dịch vụ y tế và giáo dục. Sự tham gia của cộng đồng dân tộc thiểu số trong quá trình xây dựng và thực hiện các chính sách cũng là yếu tố quan trọng, nhằm đảm bảo rằng các giải pháp có tính thực tiễn và phù hợp với nhu cầu của người dân.

Chỉ thông qua sự chung tay của chính phủ, các tổ chức xã hội và cộng đồng dân cư, chúng ta mới có thể vượt qua những thách thức này và xây dựng một nền tảng phát triển bền vững cho các vùng DTTS, từ đó góp phần vào sự thịnh vượng và ổn định của cả nước.