Các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã phát hiện ra một “mật mã” địa chất ẩn sâu trong mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới, nằm tại khu vực Bạch Vân Ngao Bác, Nội Mông Cổ. Phát hiện này không chỉ khiến cộng đồng khoa học ngạc nhiên mà còn có tiềm năng thay đổi cách tiếp cận tài nguyên chiến lược này trong thế kỷ 21.

Đất hiếm, được xem là “vàng công nghiệp” và “vàng chiến lược” của thời đại mới, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất pin xe điện, tuabin gió, chip bán dẫn và các hệ thống vũ khí tối tân. Mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác, chiếm tới 90% trữ lượng của Trung Quốc và gần 40% trữ lượng toàn cầu, đã trở thành tâm điểm chú ý của giới nghiên cứu và ngành công nghiệp khai thác.

Câu chuyện về mỏ đất hiếm này bắt đầu từ năm 1927, khi một giảng viên trẻ tuổi của Đại học Bắc Kinh, Đinh Đạo Hành, đã phát hiện ra một dãy núi đá màu đen ánh kim trên thảo nguyên rộng lớn. Giáo sư Hà Tác Lâm, chuyên gia thạch học của Đại học Bắc Kinh, đã xác định các mẫu đá tại đây chứa hàm lượng đất hiếm cực cao. Kể từ đó, Trung Quốc đã đầu tư mạnh vào hệ sinh thái khai thác, tinh luyện và ứng dụng đất hiếm.

Một nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Science Advances đã phát hiện ra rằng phần lớn tài nguyên đất hiếm ở Bạch Vân Ngao Bác không hình thành cách đây 1,3 tỷ năm như giả định lâu nay, mà đến từ một đợt hoạt động magma cách đây chỉ 430 triệu năm. Phát hiện này mở ra hướng thăm dò mới cho ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu và có thể giúp các quốc gia khác tìm kiếm các mỏ đất hiếm quy mô lớn.

Tuy nhiên, rào cản lớn nhất vẫn là công nghệ tách chiết, vốn là bí quyết mà chỉ Trung Quốc làm chủ trên quy mô công nghiệp. Việc Bắc Kinh nắm quyền kiểm soát phần lớn đất hiếm thế giới khiến nhiều nước phát triển phải tái cơ cấu chuỗi cung ứng, tìm nguồn thay thế và đầu tư khai thác trong nước. Đất hiếm không còn là vấn đề kỹ thuật mà là lợi ích chiến lược sống còn trong bối cảnh xung đột thương mại, cạnh tranh công nghệ và cuộc đua năng lượng xanh đang leo thang.

Trong bối cảnh hiện nay, việc tìm kiếm và khai thác đất hiếm đang trở thành một cuộc đua toàn cầu. Các quốc gia đang nỗ lực tìm kiếm nguồn cung ứng đất hiếm ổn định và an toàn để đáp ứng nhu cầu của ngành công nghiệp hiện đại. Phát hiện tại Bạch Vân Ngao Bác đã mở ra hy vọng mới cho ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu, nhưng cũng đặt ra thách thức về công nghệ và chiến lược cho các quốc gia muốn tham gia vào thị trường này.

Chính phủ Hoa Kỳ đang tích cực triển khai chiến lược nhằm tái thiết và phát triển ngành công nghiệp nam châm đất hiếm trong nước. Mục tiêu chính của chiến lược này là giảm thiểu sự phụ thuộc vào Trung Quốc, quốc gia hiện đang chiếm hơn 90% sản lượng nam châm đất hiếm toàn cầu.

Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ đã thực hiện một bước đi quan trọng bằng cách đầu tư hàng trăm triệu USD vào MP Materials, một công ty đang nỗ lực sản xuất nam châm đất hiếm. Khoản đầu tư này dự kiến sẽ giúp MP Materials tăng đáng kể sản lượng nam châm từ mức 1.000 tấn lên 10.000 tấn hàng năm. Đây là một bước tiến quan trọng nhằm nâng cao năng lực sản xuất nam châm đất hiếm của Mỹ.

Ngoài ra, chính phủ Hoa Kỳ cũng đã thiết lập mức giá sàn cho khoáng sản đất hiếm của MP Materials và cam kết mua nam châm từ công ty này. Việc này không chỉ giúp đảm bảo thị trường cho sản phẩm của MP Materials mà còn thể hiện cam kết của chính phủ trong việc hỗ trợ ngành công nghiệp đất hiếm nội địa.

Một số công ty lớn khác cũng đã thể hiện sự quan tâm đến việc phát triển ngành công nghiệp này. General Motors, một trong những nhà sản xuất ô tô hàng đầu, đã ký hợp đồng với MP Materials để nhận nam châm vào cuối năm nay. Sự tham gia của các công ty lớn như General Motors cho thấy tiềm năng phát triển của ngành công nghiệp nam châm đất hiếm tại Mỹ.

Những nỗ lực này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc tái thiết và phát triển ngành công nghiệp đất hiếm nội địa của Mỹ. Tuy nhiên, chiến lược này vẫn đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm chi phí sản xuất cao, thiếu chuyên gia có kinh nghiệm và khó khăn trong việc đảm bảo chuỗi cung ứng nguyên liệu.

Mặc dù vậy, Hoa Kỳ được coi là có cơ hội hiếm có để tái khẳng định vị thế của mình trong ngành công nghiệp chiến lược này. Việc đầu tư vào công nghệ và phát triển nguồn nhân lực sẽ là chìa khóa giúp Mỹ vượt qua các thách thức và đạt được mục tiêu giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu về tài nguyên và công nghệ, việc phát triển ngành công nghiệp nam châm đất hiếm của Mỹ không chỉ góp phần vào việc đảm bảo an ninh năng lượng và công nghệ cho quốc gia mà còn thể hiện sự quyết tâm của Mỹ trong việc duy trì vị thế là một trong những cường quốc công nghệ và kinh tế trên thế giới.