Du lịch mạo hiểm đang ngày càng trở thành xu hướng được ưa chuộng trên toàn cầu, với tốc độ phát triển nhanh chóng và mang lại lợi nhuận đáng kể. Tại Việt Nam, loại hình du lịch này cũng đang phát triển mạnh mẽ nhờ vào địa hình đa dạng với núi, biển, rừng và hệ thống sông suối phong phú. Các hoạt động du lịch mạo hiểm phổ biến tại Việt Nam hiện nay bao gồm trekking, leo núi, dù lượn, khám phá hang động, lặn biển…

Tuy nhiên, gần đây, một số vụ tai nạn liên quan đến du lịch mạo hiểm đã xảy ra, gây ra sự lo ngại về vấn đề quản lý, vận hành, cứu hộ, cứu nạn khi du khách gặp rủi ro hoặc sự cố. Điển hình như trường hợp một du khách từ TP. Hồ Chí Minh bị rơi xuống rừng rậm và tử vong khi tham gia trải nghiệm bay dù lượn tại bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng. Trước đó, nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng khác đã xảy ra, chẳng hạn như du khách nước ngoài tử nạn khi khám phá thác Datanla tại Lâm Đồng vào năm 2016, hay du khách Ba Lan và hướng dẫn viên người Việt thiệt mạng vì tham gia trò chơi mạo hiểm tại thác Hang Cọp, Đà Lạt vào năm 2017…

Các chuyên gia cho rằng, để đảm bảo an toàn cho du khách, cần xây dựng và ban hành các quy định pháp lý chung về phát triển du lịch mạo hiểm trên toàn quốc. Ngoài ra, chính quyền địa phương cần tổ chức khảo sát, đánh giá, quy hoạch lại những điểm du lịch mạo hiểm, đồng thời ban hành các quy định cụ thể về quản lý, tổ chức kinh doanh dịch vụ trong du lịch mạo hiểm.

Ông Nguyễn Tiến Đạt, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Hà Nội, nhấn mạnh rằng các đơn vị được cấp phép kinh doanh, tổ chức du lịch mạo hiểm cần phải có năng lực tổ chức, đào tạo đội ngũ nhân viên, hướng dẫn viên các kỹ năng đặc thù về xử lý tình huống, cứu hộ…

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch Việt Nam, cũng bày tỏ quan điểm rằng mặc dù du lịch mạo hiểm được ưa chuộng trên thế giới và có tốc độ phát triển rất nhanh, mang lại lợi nhuận rất lớn, nhưng việc phát triển loại hình này tại các địa phương ở Việt Nam còn nóng vội và đã xảy ra những tai nạn đáng tiếc. Ông đề xuất cần xây dựng và ban hành các quy định pháp lý chung về phát triển du lịch mạo hiểm trên toàn quốc.

Trong liên quan đến hoạt động du lịch mạo hiểm, tại cuộc họp báo thường kỳ quý II/2025 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, ông Phạm Văn Thủy, Phó Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, đã yêu cầu các địa phương, đơn vị siết chặt quy trình quản lý; thường xuyên có cảnh báo thiên tai, thời tiết; nâng cao kỹ năng cứu hộ bảo đảm an toàn cho du khách.

Thị trấn vùng núi Ensi, tỉnh Hồ Bắc, miền trung Trung Quốc, từng là một khu vực nghèo khó và bị cô lập do điều kiện giao thông hạn chế. Tuy nhiên, kể từ khi các tuyến đường leo núi có bảo vệ, hay còn gọi là ‘Via Ferrata’, được đưa vào hoạt động, cuộc sống tại đây đã trải qua một sự thay đổi hoàn toàn.

Ensi nằm ở độ cao trung bình 1.200 m so với mực nước biển, thường bị cô lập do kết nối giao thông kém. Người dân sống chủ yếu dựa vào việc trồng ngô và khoai tây, nhưng năng suất thấp, buộc phần lớn thanh niên phải rời nhà tìm việc ở xa. Sự hạn chế về giao thông và cơ hội việc làm đã khiến thị trấn này陷入 tình trạng khó khăn trong nhiều năm.

Tuy nhiên, kể từ khi tuyến đường Via Ferrata đầu tiên được đưa vào hoạt động tại núi Jigongling vào năm 2017, khu vực này đã trở thành điểm đến yêu thích của nhiều du khách. Tuyến đường dài 2,8 km, với độ dốc thẳng đứng, cao khoảng 650 m, đã thu hút hơn 30.000 khách trong năm 2024. Sự xuất hiện của các tuyến đường leo núi như vậy đã giúp Ensi trở thành một điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích du lịch mạo hiểm.

Mới đây, tại một khu danh thắng dọc theo đoạn sông Thanh Giang ở Enshi, một tuyến đường núi mới đã được khai trương và đã thu hút khoảng 1.000 khách, đa phần là người trẻ. Lượng khách ngày càng tăng đã góp phần tạo ra nhiều việc làm, nâng cao thu nhập địa phương và thúc đẩy phát triển kinh tế của Ensi. Các cơ hội việc làm mới đã xuất hiện, từ hướng dẫn viên leo núi cho đến các dịch vụ lưu trú và bán lẻ.

Nhiều thanh niên địa phương đã tìm được việc làm như hướng dẫn viên leo núi sau khi được đào tạo. Một số người đã có thu nhập ổn định lên đến 7.000 đến 8.000 nhân dân tệ (khoảng 25 đến 30 triệu đồng) mỗi tháng, cao hơn mức thu nhập trung bình của địa phương. Sự gia tăng về thu nhập đã giúp người dân địa phương cải thiện cuộc sống và đầu tư vào các hoạt động kinh tế khác.

Làn sóng du lịch mạo hiểm cũng đã giúp hồi sinh các dịch vụ địa phương và doanh nghiệp nhỏ. Hơn 150 việc làm đã được tạo ra trong các lĩnh vực lưu trú và bán lẻ. Nhiều người dân đã biến ngôi nhà của mình thành nơi lưu trú cho khách du lịch, mang lại thu nhập đáng kể. Sự phát triển của du lịch cũng đã giúp các sản phẩm địa phương như nho tăng đáng kể về doanh số bán hàng.

Một người trồng nho dưới chân núi Kê Cung Lĩnh đã cho biết doanh số bán nho của ông đã tăng hơn 40% kể từ khi Via Ferrata hoạt động. Sự phát triển của du lịch tại Ensi đã mang lại hy vọng cho sự phát triển kinh tế và xã hội của thị trấn vùng núi này. Với việc tiếp tục khai thác tiềm năng du lịch, Ensi có thể sẽ trở thành một điểm đến nổi tiếng hơn nữa trong tương lai.

Hiện tại, chính quyền địa phương đang nỗ lực để tiếp tục phát triển du lịch, đồng thời đảm bảo sự phát triển bền vững và bảo vệ môi trường. Việc cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo tồn môi trường sẽ là một thách thức quan trọng cho sự phát triển lâu dài của Ensi. Tuy nhiên, với những bước tiến hiện tại, Ensi đang trên đà trở thành một thị trấn vùng núi phát triển và thịnh vượng.