Ngày 2 và 5 tháng 8 năm 1964 – những con số lịch sử đã trở thành biểu tượng của sự kiên cường và tinh thần chiến đấu không ngại khó khăn của Hải quân Nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Đây là giai đoạn mà tinh thần yêu nước và ý chí bảo vệ chủ quyền biển đảo của dân tộc Việt Nam được thể hiện một cách rõ ràng và mạnh mẽ.

Trong bối cảnh chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ ở miền Nam đang bị đẩy lùi, Mỹ đã chuyển hướng chiến lược, chuẩn bị mở rộng chiến tranh ra miền Bắc. Vào tháng 7 năm 1964, Mỹ đã tăng cường các hoạt động khiêu khích tại vùng biển miền Bắc bằng tàu chiến và máy bay, tiến hành trinh sát và do thám, nhằm mục đích thăm dò và phá vỡ tinh thần chiến đấu của quân và dân miền Bắc.

Trước tình hình căng thẳng và nguy cơ chiến tranh leo thang, từ cuối năm 1963, Trung ương Đảng đã có chỉ đạo chiến lược rõ ràng: phải cảnh giác và sẵn sàng đối phó với mọi tình huống có thể xảy ra. Bộ Chính trị cũng ra chỉ thị về tăng cường sẵn sàng chiến đấu và đánh trả các hành động khiêu khích của địch. Ngày 6 tháng 7 năm 1964, toàn Quân chủng Hải quân đã chuyển sang trạng thái sẵn sàng chiến đấu cao, với việc thành lập Sở chỉ huy tiền phương tại sông Gianh và điều động các tàu chiến đến các khu vực chiến lược để bảo vệ vùng biển miền Bắc.

Vào đêm 31 tháng 7 năm 1964, Mỹ đã cho tàu khu trục Ma-đốc xâm phạm vùng biển Quảng Bình, một hành động rõ ràng vi phạm chủ quyền lãnh hải của Việt Nam. Bộ Tư lệnh Hải quân đã quyết định sử dụng 3 tàu phóng lôi để phục kích đánh trả, bất chấp nguy hiểm và khó khăn. Mặc dù phải đối mặt với pháo kích và máy bay địch, các tàu phóng lôi của ta đã quả cảm lao vào đội hình tàu địch và tấn công bằng ngư lôi.

Trận đánh ngày 2 tháng 8 năm 1964 đã trở thành một chiến thắng lịch sử khi các tàu của Hải quân Nhân dân Việt Nam đã đánh đuổi tàu Ma-đốc ra khỏi lãnh hải Việt Nam. Chiến thắng này không chỉ thể hiện tinh thần chiến đấu quả cảm của các chiến sĩ hải quân mà còn khẳng định khí phách của một dân tộc quyết tâm bảo vệ chủ quyền biển đảo.

Sau đó, Mỹ đã dựng lên cái gọi là “Sự kiện Vịnh Bắc Bộ” và phát động chiến dịch “Mũi tên xuyên” để leo thang đánh phá miền Bắc. Ngày 5 tháng 8 năm 1964, Mỹ đã huy động hàng chục máy bay tập kích ồ ạt vào các căn cứ và kho tàng của Hải quân ta. Tuy nhiên, Hải quân Nhân dân Việt Nam đã hiệp đồng chiến đấu chặt chẽ, bắn rơi 8 máy bay và bắt sống tên giặc lái Mỹ.

Chiến thắng ngày 5 tháng 8 không chỉ là đòn trả đũa đích đáng mà còn chứng minh sự chủ động và tinh thần sẵn sàng chiến đấu cao của quân và dân miền Bắc. Bộ đội Hải quân và Phòng không được Đảng, Chính phủ và Quân ủy Trung ương tuyên dương công trạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi lời khen ngợi và ghi nhận chiến công của Hải quân Nhân dân Việt Nam.

Chiến thắng trận đầu của Hải quân Nhân dân Việt Nam đã trở thành một dấu mốc lịch sử quan trọng, thể hiện ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền biển đảo và tinh thần quả cảm của quân và dân Việt Nam. Đó là một trang chói lọi trong lịch sử dân tộc, ghi nhớ mãi một thời kỳ đấu tranh gian khổ và kiên cường để bảo vệ Tổ quốc.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa đang triển khai Dự án tu bổ và tôn tạo Khu di tích quốc gia đặc biệt Lam Kinh, với mục tiêu bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị của khu di tích này. Dự án có tổng mức đầu tư gần 81,6 tỷ đồng, dự kiến thực hiện từ năm 2025 đến năm 2027.

Khu di tích quốc gia đặc biệt Lam Kinh là một trong những di tích lịch sử quan trọng của Việt Nam, liên quan đến triều đại Hậu Lê. Việc tu bổ và tôn tạo khu di tích này nhằm mục đích bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử, văn hóa và kiến trúc nghệ thuật của triều đại này đối với lịch sử dân tộc. Dự án cũng hướng đến xây dựng khu di tích trở thành điểm du lịch văn hóa – lịch sử trọng điểm của quốc gia, phục vụ nhân dân và du khách, thúc đẩy phát triển du lịch và kinh tế – xã hội của địa phương.

Dự án bao gồm việc tu bổ, phục hồi và tôn tạo 4 tòa Thái miếu (số 01, 02, 08, 09), Đền thờ Bà Hàng Dầu và xây dựng cổng vào Khu di tịch. Các hạng mục này sẽ được thực hiện với sự hỗ trợ từ vốn ngân sách Trung ương và ngân sách tỉnh, theo Nghị quyết số 324/NQ-HĐND ngày 19/11/2022 của Hội đồng nhân dân tỉnh Thanh Hóa.

Khi hoàn thành, dự án sẽ góp phần nâng cao giá trị của Khu di tích quốc gia đặc biệt Lam Kinh, giúp du khách có thể tìm hiểu và trải nghiệm những giá trị lịch sử và văn hóa của triều đại Hậu Lê. Đồng thời, dự án cũng sẽ thúc đẩy sự phát triển của du lịch địa phương, tạo điều kiện cho nhân dân và du khách đến tham quan và trải nghiệm.

Việc bảo tồn và tôn tạo Khu di tích quốc gia đặc biệt Lam Kinh không chỉ có ý nghĩa về mặt lịch sử và văn hóa, mà còn đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh Thanh Hóa. Dự án này cũng thể hiện sự quan tâm của chính quyền địa phương trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa quốc gia.

Nhằm kết nối thế hệ trẻ với lịch sử Việt Nam, nhóm dự án Người Việt Nam đã phát động chiến dịch ‘Sao Đầu Mũ’, một hành trình kéo dài từ nay đến ngày 17.9. Chiến dịch này hướng đến việc giúp giới trẻ khám phá và hiểu biết về lịch sử Việt Nam giai đoạn 1945 đến nay thông qua các hoạt động sáng tạo và công nghệ hiện đại.

Điểm nhấn của chiến dịch là Video Series ‘Sao trên chiến trận’ – một chuỗi 4 tập phim tài liệu ngắn sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) để phục dựng tư liệu lịch sử. Những hình ảnh đen trắng cũ kỹ của thời kỳ chiến tranh đã được làm sống động trở lại thông qua công nghệ AI. Các video không chỉ dừng lại ở việc kể lại chuyện xưa mà còn giúp người trẻ thấy gần gũi và kết nối với quá khứ thông qua công nghệ hiện đại.

Chiến dịch ‘Sao Đầu Mũ’ không chỉ giới hạn ở video mà còn tiếp nối với triển lãm tương tác tại Bảo tàng Biệt động Sài Gòn – Gia Định vào ngày 27-28.7 tới đây, nhân dịp 78 năm Ngày thương binh, liệt sĩ. Tại đây, các bạn trẻ sẽ có cơ hội trải nghiệm thực tế qua tư liệu, nghe những lời kể từ nhân chứng sống và tham gia vào các hoạt động kết nối xuyên thế hệ.

Chiến dịch quy tụ nhiều nhân vật lịch sử tiêu biểu như Bà Vũ Thị Minh Nghĩa, ông Phan Văn Hôn (Bảy Hôn), ông Nguyễn Văn Tàu (Tư Cang), bà Nguyễn Thị Bích Nga và nhiều cựu chiến binh, giao liên, nhân trong lịch sử khác.

Đại diện nhóm cho biết: ‘Người lính năm xưa giản dị và bình tâm sống, không đòi vinh danh. Nhưng chính họ đã làm nên đất nước. Dự án này là lời tri ân và cũng là một cách để thế hệ trẻ biết ơn và ghi nhớ’.

Với việc sử dụng công nghệ phục dựng ảnh, trí tuệ nhân tạo, cùng với thông điệp giàu cảm xúc, ‘Sao Đầu Mũ’ không chỉ là một chiến dịch truyền thông, mà còn là một nỗ lực kiến tạo ký ức tập thể bằng ngôn ngữ của thế hệ mới.

Ngoài ra, chiến dịch còn bao gồm đêm nghệ thuật ‘Vườn âm nhạc’ tại Nhà hát HTV, dự kiến tổ chức vào ngày 10.8 tới đây. Hoạt động nghệ thuật này sẽ là màn trình diễn lịch sử bằng âm nhạc và sân khấu hóa, nơi những ký ức trở thành chất liệu sáng tạo.