Logistics xanh đang trở thành chiến lược sống còn đối với các doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh thị trường kinh tế toàn cầu biến động và cạnh tranh gay gắt. Tuy nhiên, việc triển khai logistics xanh vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Chuyển đổi xanh trong hoạt động logistics không còn là xu hướng mà đã trở thành yêu cầu tất yếu, quyết định sức cạnh tranh và thậm chí là yếu tố sống còn của doanh nghiệp trong quá trình hội nhập toàn cầu. Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam hiện đứng thứ 43 trong bảng xếp hạng Chỉ số hiệu quả logistics toàn cầu. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai vẫn còn cách khá xa chính sách.

Các doanh nghiệp Việt Nam đang gặp nhiều rào cản trong việc triển khai logistics xanh, bao gồm chi phí cao, thiếu thông tin và chính sách hỗ trợ. Để thực hiện chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và tối ưu hóa quy trình vận hành, các doanh nghiệp cần có sự hỗ trợ thiết thực từ các cơ quan quản lý nhà nước.

Hệ thống pháp lý chưa đầy đủ và thiếu tính liên kết để hỗ trợ logistics xanh. Dù Chính phủ đã có Chiến lược phát triển kinh tế tuần hoàn, Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, hay Dự thảo Luật Giao thông đường bộ sửa đổi có đề cập đến hạ tầng hỗ trợ phương tiện xanh, nhưng việc triển khai còn chậm và thiếu liên kết.

Chuyển đổi xanh đòi hỏi chi phí đầu tư không nhỏ và các doanh nghiệp cũng gặp thách thức khi lựa chọn công nghệ cũng như thiếu đội ngũ chuyên gia am hiểu và đủ năng lực thực hiện. Hơn nữa, nhận thức, thói quen và hạ tầng hiện tại vẫn chưa đáp ứng yêu cầu phát triển phương tiện vận chuyển xanh.

Nền kinh tế toàn cầu đang biến động mạnh mẽ kéo theo xu hướng tái cấu trúc và dịch chuyển chuỗi cung ứng. Lĩnh vực logistics cũng theo đó chịu áp lực chuyển đổi sâu rộng chưa từng có, buộc doanh nghiệp phải thích ứng kịp thời để tồn tại giữa biến động.

Bên cạnh đó, Chính phủ các nước và các tổ chức quốc tế đã đưa ra những mục tiêu giảm phát thải chặt chẽ, như: Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon, các sáng kiến từ Gói Fit for55 của Liên minh châu Âu (EU) đến lộ trình giảm carbon của Tổ chức Hàng hải quốc tế (IMO)… buộc doanh nghiệp logistics phải xanh hóa quy trình và hướng tới mục tiêu Net Zero…

Để triển khai logistics xanh, các doanh nghiệp cần chủ động chuyển đổi để tồn tại. Quá trình xanh hóa logistics tại Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức, nhất là khi các doanh nghiệp muốn tiếp cận sâu hơn vào thị trường EU.

Các doanh nghiệp châu Âu đã chủ động triển khai nhiều giải pháp cụ thể tại Việt Nam như sử dụng năng lượng mặt trời tại kho vận, văn phòng; triển khai đội xe giao nhận xanh; tích hợp công cụ số để tối ưu lộ trình, tiết kiệm nhiên liệu và giảm phát thải… Đây là chiến lược dài hạn giúp tối ưu vận hành và nâng cao hiệu quả kinh tế.

Tuy nhiên, các hạn chế như hạ tầng logistics tại Việt Nam chưa đồng bộ, một số chính sách, quy định thiếu nhất quán… khiến doanh nghiệp gặp nhiều vướng mắc khi áp dụng vào thực tế.

Phát triển xanh là quá trình không thể thuê ngoài mà cần sự chung tay giữa doanh nghiệp, Chính phủ và các bên liên quan. Với việc cải thiện nhận thức, nguồn lực tài chính, kỹ năng và kinh nghiệm cùng sự đồng bộ chính sách và thống nhất quan điểm, Việt Nam hoàn toàn có thể tiến rất nhanh.

Điều cốt lõi là thúc đẩy mô hình logistics tích hợp đa phương thức. Cùng với đó, xây dựng hành lang chính sách và tài chính bền vững để hỗ trợ doanh nghiệp thực thi chuyển đổi một cách thực chất.

Một số doanh nghiệp đang triển khai mô hình mới tại Việt Nam, tích hợp nhà ga hàng hóa hàng không, kho ngoại quan, kho thường và các giải pháp giao thông kết nối xuyên biên giới. Đây là mô hình chưa phổ biến trong khu vực nhưng có tiềm năng tạo ra lợi thế cho Việt Nam trong chuỗi cung ứng quốc tế.

Tuy nhiên, chuyển đổi xanh của doanh nghiệp chỉ thực sự hiệu quả khi có sự đồng hành từ chính sách và tài chính. Do đó cần khuyến khích tài chính xanh và các cơ chế kết hợp công – tư, từ các tổ chức tài chính quốc tế như IFC, WB và hệ thống ngân hàng trong nước.

Ngày 16/7, tại Hà Nội, đồng chí Bùi Thanh Sơn, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao đã dự và phát biểu chỉ đạo Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ Công Thương lần thứ I nhiệm kỳ 2025-2030. Sự kiện này cũng có sự tham gia của đồng chí Phạm Tất Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, cùng các lãnh đạo từ các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương.

Về phía Bộ Công Thương, đại hội có sự tham gia của Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, các ủy viên Ban Thường vụ, ủy viên Ban Chấp hành cùng 250 đại biểu ưu tú đại diện cho 2.671 đảng viên của 38 tổ chức đảng trực thuộc Đảng bộ Bộ Công Thương.

Đại hội Đảng bộ Bộ Công Thương nhiệm kỳ 2025-2030 diễn ra với phương châm ‘Đoàn kết – Dân chủ – Kỷ cương – Đổi mới – Phát triển’. Nhiệm vụ chính của đại hội là tổng kết, đánh giá khách quan và toàn diện kết quả lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Bộ Công Thương nhiệm kỳ 2020-2025; rút ra các bài học kinh nghiệm và quyết định phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp mang tính đột phá để lãnh đạo, chỉ đạo ngành công thương tiếp tục thực hiện thành công các nhiệm vụ trong nhiệm kỳ tới.

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đánh giá cao Đảng bộ Bộ Công Thương đã chủ động, sớm tổ chức thành công đại hội ở 38 đảng bộ, chi bộ trực thuộc. Báo cáo chính trị và các văn kiện đã được chuẩn bị bài bản, công phu, thể hiện trách nhiệm cao và tâm huyết của toàn thể cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ.

Trong 5 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đất nước đã vượt qua nhiều khó khăn, thách thức và đạt được nhiều thành tích quan trọng. Kinh tế – xã hội tiếp tục phát triển tích cực với nhiều điểm sáng; hoàn thành toàn bộ 15/15 chỉ tiêu đề ra (năm 2024). Tăng trưởng GDP đạt 7,09% năm 2024 và 7,52% trong 6 tháng đầu năm 2025.

Ngành công thương đã có nhiều thành tích đột phá, đóng góp vào kết quả phát triển kinh tế – xã hội. Bộ Công Thương đã chủ trì xây dựng, ban hành và sửa đổi nhiều văn bản pháp luật quan trọng trong lĩnh vực năng lượng và công nghiệp. Việc thực hiện quy hoạch và phát triển mạng lưới điện và năng lượng quốc gia cũng đạt được nhiều thành tích, tiến bộ vượt bậc.

Xuất nhập khẩu tiếp tục phát huy vai trò quan trọng trong nền kinh tế, đóng góp chủ lực vào tăng trưởng kinh tế. Năm 2024, kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 786,29 tỷ USD. Công tác phòng vệ thương mại đã xử lý thành công hầu hết các vụ việc lớn, bảo vệ hàng hóa Việt Nam trên hành trình vươn ra thế giới.

Thị trường trong nước tiếp tục đà tăng trưởng vững chắc. Thương mại điện tử vượt mốc 25 tỷ USD năm 2024, tăng trưởng 22% so với năm 2023. Công nghiệp có bước phục hồi mạnh mẽ, tăng trưởng ngoạn mục 8,4%.

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn cũng chỉ ra một số hạn chế, bất cập của ngành như chưa kịp thời trong việc cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các nghị quyết, chỉ đạo của cấp trên; vẫn còn một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa thể hiện tính tiên phong, gương mẫu.

Về định hướng trong thời gian tới, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Công Thương cần tiếp tục giữ vững vai trò là cơ quan quản lý nhà nước chủ lực về công nghiệp và thương mại. Bộ cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện các nhiệm vụ chính trị trong quản lý nhà nước của ngành; phấn đấu hoàn thành tốt các mục tiêu, đạt và vượt các chỉ tiêu được Quốc hội, Chính phủ giao.

Bộ Công Thương cần tập trung triển khai tốt 4 quy hoạch trọng điểm quốc gia của ngành trong giai đoạn tới. Đồng thời, Bộ cần định hình một tầm nhìn mới trong thời đại mới, quyết tâm đổi mới tư duy, xác lập bản sắc kinh tế mới dựa trên tri thức, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Phó Thủ tướng cũng đề nghị Bộ Công Thương cần bảo vệ thị trường trong nước và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt; phát triển thương mại hiện đại, bền vững, gắn với xuất khẩu giá trị cao; đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế và thực hiện tốt các cam kết, thỏa thuận thương mại quốc tế.