Thành phố Hà Nội đang tích cực triển khai các giải pháp nhằm chuyển đổi từ xe máy xăng sang xe máy điện, phù hợp với Chỉ thị số 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, quá trình này đang đặt ra nhiều thách thức đối với các nhà sản xuất và ngành công nghiệp xe máy. Việc chuyển đổi quá nhanh có thể gây áp lực nghiêm trọng lên toàn bộ ngành công nghiệp, từ khâu sản xuất, phân phối đến dịch vụ hậu mãi.

Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) cho rằng, việc chuyển đổi đột ngột sang xe điện sẽ gây lãng phí lớn các nguồn lực đã bỏ ra và làm suy giảm hiệu quả thực thi các chính sách môi trường. Đồng thời, hệ thống gần 2.000 đại lý xe máy xăng hiện nay có nguy cơ bị tê liệt do doanh thu sụt giảm đột ngột. VAMM cũng nhấn mạnh rằng, khoảng 200 nhà cung ứng linh kiện, chủ yếu phục vụ động cơ đốt trong, sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp, kéo theo nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng. Tác động lan tỏa sẽ ảnh hưởng đến hàng trăm nghìn lao động, đe dọa sinh kế và tạo áp lực lớn lên an sinh xã hội.

Các chuyên gia cho rằng, lãnh đạo thành phố cần nhìn nhận thẳng thắn những thách thức về hạ tầng, quản lý, an sinh xã hội cũng như căn cứ khoa học cho từng bước thực hiện. Việc thực hiện cần có một lộ trình hợp lý với thời gian chuẩn bị dài hơn từ 3-4 năm. Việc chuyển đổi phương tiện không nên chỉ coi là bài toán kỹ thuật hay hành chính đơn thuần, mà cần gắn với một lộ trình linh hoạt, có bước đi phù hợp thực tế, giúp người dân có đủ thời gian, điều kiện thích ứng, tránh gây xáo trộn đời sống người dân và đảm bảo hiệu quả chuyển đổi thực chất.

Khi quá trình này được thực hiện đồng bộ, từ phát triển hạ tầng giao thông công cộng, kiểm soát khí thải, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, đến hoàn thiện hệ thống chính sách, TP. Hà Nội hoàn toàn có cơ sở để trở thành hình mẫu cho các đô thị khác trong hành trình xanh hóa giao thông và cải thiện môi trường sống.

Các cơ quan quản lý Nhà nước cũng cần thời gian để nghiên cứu, tham vấn chuyên gia và xây dựng hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật, quy chuẩn an toàn và các quy định pháp lý phù hợp với đặc thù của xe điện. Đồng thời, cần sớm ban hành chính sách khuyến khích chuyển đổi, bao gồm hỗ trợ tài chính, ưu đãi thuế và tín dụng – nhằm tạo điều kiện cho người dân tiếp cận phương tiện mới. VAMM và các chuyên gia đang nỗ lực làm việc với các cơ quan quản lý để xây dựng lộ trình chuyển đổi phù hợp và hiệu quả.

Chính quyền thành phố Hà Nội đặt mục tiêu hoàn thiện quy hoạch vùng phát thải thấp trong quý 3 năm 2025, bắt đầu từ khu vực Vành đai 1, nơi tập trung dân số đông đảo khoảng 600.000 người. Khu vực này sẽ được quy định là vùng phát thải thấp, với các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt đối với phương tiện giao thông cá nhân.

Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội, ông Dương Đức Tuấn, cho biết Vành đai 1 bao gồm 9 phường sau khi thực hiện sáp nhập, với diện tích khoảng 31 km². Trong tương lai, thành phố sẽ mở rộng phạm vi áp dụng ra các khu vực Vành đai 2 và Vành đai 3, đồng thời quy định cụ thể về các tác nhân gây phát thải, đặc biệt là kiểm soát toàn diện các phương tiện giao thông cá nhân.

Trong một tọa đàm gần đây với chủ đề ‘Quyết liệt bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe của người dân thủ đô’, các chuyên gia đã chia sẻ kinh nghiệm từ các thành phố trên thế giới. Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, cho biết thành phố Bắc Kinh, Trung Quốc, đã thực hiện thành công các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm không khí bằng cách chuyển đổi sang sử dụng xe buýt điện và kiểm soát phương tiện giao thông. Nhiều thành phố ở châu Âu cũng đã thành lập các vùng phát thải thấp, chỉ cho phép các phương tiện xanh hoạt động.

Ông Tùng cũng cho rằng việc chuyển đổi sang sử dụng xe điện có thể giảm tới 70% lượng khí thải CO2 so với việc sử dụng xe máy chạy xăng. Do đó, cần có các giải pháp quyết liệt như Chỉ thị 20. Tuy nhiên, người dân cũng mong muốn có các chính sách hỗ trợ, đảm bảo an toàn, xây dựng mạng lưới trạm sạc, giao thông công cộng và công bố nhanh chóng, minh bạch các kế hoạch và chính sách.

Bên cạnh đó, ông Hoàng Văn Thức, Cục trưởng Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cho biết bộ sẽ tiến hành rà soát lại hệ thống quy chuẩn kỹ thuật môi trường quốc gia và ban hành quy chuẩn về khí thải đối với mô tô và xe gắn máy, trong đó có quy định lộ trình kiểm tra và chứng nhận các phương tiện từ mô tô, xe máy.