Ở vùng cao hiểm trở của Việt Nam, tỉnh Sơn La đang phải đối mặt với thách thức lớn trong việc đảm bảo trẻ em được tiêm chủng đầy đủ. Không chỉ khoảng cách địa lý là rào cản, mà còn có những e ngại và hiểu lầm tồn tại từ lâu. Trước tình hình này, dự án “Hỗ trợ kỹ thuật tăng cường công tác tiêm chủng tại các khu vực khó khăn tỉnh Sơn La” đã được triển khai từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2025. Dự án này do CDC Sơn La phối hợp cùng PATH và Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương thực hiện, nhằm tăng cường công tác tiêm chủng tại các khu vực khó khăn.

Dự án đã trao quyền và kết nối các lực lượng xã hội, tạo nên những thay đổi đáng kinh ngạc từ chính những con người gần gũi nhất với cộng đồng. Tại xã Ngọc Chiến, tỉnh Sơn La, đa số là người dân tộc Mông, nhiều phụ nữ vẫn chưa đưa con đi tiêm đầy đủ vì thiếu thông tin. Chị Lèo Thị Đẹm, Chi hội trưởng Phụ nữ xã, đã rất nhạy bén khi nhận ra rằng một buổi nói chuyện riêng về y tế khó thu hút các chị em đang bận rộn việc nương rẫy, con nhỏ.

Từ đó, chị Lèo Thị Đẹm đã mạnh dạn thay đổi, lồng ghép khoảng 30 phút nói chuyện tiêm chủng vào các buổi sinh hoạt định kỳ. Chị không chỉ nói về lợi ích vắc xin mà còn chia sẻ về tình hình dịch bệnh thực tế như uốn ván sơ sinh vẫn còn xuất hiện tại địa phương. Để tăng sức hút, chị phối hợp với cán bộ y tế tổ chức đo huyết áp, phát thuốc tẩy giun. Kết quả, chỉ trong tháng đầu tiên tham gia truyền thông, chị đã tổ chức 7 buổi truyền thông (5 nhóm, 2 cá nhân), góp phần tăng tỷ lệ khám thai, tiêm uốn ván và nâng tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ tại xã.

Đến tháng 6/2025, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ tại xã Ngọc Chiến đạt 48,6% – gấp 4 lần so với 10,9% cùng kỳ năm 2024. Không chỉ tại xã Ngọc Chiến, nhiều Chi hội Phụ nữ ở các xã khác cũng đã tham gia rất tích cực đưa truyền thông tiêm chủng vào hoạt động thường xuyên, cho thấy đây thực sự là một nhiệm vụ phù hợp với vai trò và thế mạnh sẵn có của họ.

Còn tại xã Phiêng Cằm, một xã khu vực III của huyện Mai Sơn (cũ), trước thời điểm sáp nhập với xã Chiềng Nổi thành xã Phiêng Cằm (mới) hiện nay, đây là nơi cư trú của khoảng 1.506 hộ, trên 8.000 nhân khẩu thuộc 5 thành phần dân tộc (Mông, Khơ Mú, Thái, Dao, Kinh). Nằm cách Trung tâm Y tế khu vực gần 86km, bản Phiêng Phụ là nơi sinh sống của 11 hộ đồng bào người Thái và hơn 100 hộ người Mông. Người dân nơi đây phần lớn không thạo tiếng phổ thông, khiến việc tiếp cận thông tin y tế gặp nhiều khó khăn. Tỷ lệ trẻ em được tiêm đầy đủ luôn ở mức thấp dưới 50%.

Đây là điều trăn trở nhiều năm của ông Vàng A Nếnh – Trưởng bản Phiêng Phụ. Trước đây, ông nghĩ tiêm chủng là trách nhiệm của cán bộ y tế. Nhưng sau khi được tập huấn về kỹ năng truyền thông và phối hợp liên ngành trong tiêm chủng, ông nhận ra vai trò quan trọng của mình trong cộng đồng. Ban đầu, ông phối hợp cùng nhân viên y tế và đoàn thể tổ chức họp bản để truyền thông, nhưng những hộ gia đình còn e ngại nhất lại không tham gia.

Ông chuyển hướng sử dụng loa bản để phát thông điệp đơn giản bằng tiếng Mông (do dự án cung cấp), rồi tự mình đến từng nhà để lắng nghe, giải thích về lợi ích và độ an toàn của vắc xin. Có nhà ông phải đến ba lần mới thuyết phục được. Nhờ kiên trì, cả 8 hộ ban đầu do dự đã đồng ý tiêm đầy đủ cho con. Hiện vẫn còn 15–16 hộ trong bản cần nhắc nhiều lần mới đưa con đi tiêm.

Ông Nếnh dự định tiếp tục phối hợp Hội Phụ nữ và Đoàn Thanh niên để lồng ghép tiêm chủng vào sinh hoạt cộng đồng, giúp duy trì và nâng cao nhận thức chung của bà con trong bản. Đồng thời, ông cũng sẵn sàng đến từng nhà vận động nếu cần – quyết tâm không để trẻ nào không được tiếp cận với tiêm chủng.

Thành công của dự án “Hỗ trợ kỹ thuật tăng cường công tác tiêm chủng tại các khu vực khó khăn tỉnh Sơn La” không phải là những câu chuyện đơn lẻ, mà là kết quả của một mô hình phối hợp chặt chẽ, trong đó Trạm Y tế xã giữ vai trò điều phối, hỗ trợ kỹ thuật, ‘cầm tay chỉ việc’ để các lực lượng xã hội tự tin truyền thông đúng và hiệu quả. Trưởng bản, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên là những ‘cánh tay nối dài’ không thể thiếu.

Họ có uy tín và sự thấu hiểu địa phương, giúp thông điệp y tế trở nên gần gũi và thuyết phục hơn. Cách làm hiệu quả nhất là ‘đến đúng nơi, đúng lúc, gặp đúng người, nói đúng điều người dân cần’. Việc lồng ghép vào các hoạt động sẵn có, sử dụng tiếng dân tộc và liên hệ với tình hình dịch bệnh thực tế đã chứng tỏ sức mạnh vượt trội.

Những kinh nghiệm quý báu từ Sơn La chính là tài liệu tham khảo sống động cho các địa phương, đặc biệt là các đơn vị y tế và đoàn thể sau sáp nhập, để cùng nhau chung tay tạo nên sự thay đổi bền vững trong công tác tiêm chủng.

Sau trận lũ ống, lũ quét tàn phá xã Chiềng Sơ vào đêm 26, rạng sáng 27/7, tỉnh Sơn La đã nhanh chóng triển khai lực lượng chức năng hỗ trợ địa phương khắc phục hậu quả. Gần 500 cán bộ, chiến sĩ thuộc bộ đội và công an đã được huy động đến xã Chiềng Sơ để tham gia thu dọn bùn đất, đá và cây cối bị lũ cuốn trôi về địa bàn.

Theo báo cáo của UBND xã Chiềng Sơ, trận lũ đã gây ra những thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Thật đau xót khi 1 người đã mất mạng và 3 người vẫn đang mất tích. Bên cạnh đó, 97 nhà dân bị ảnh hưởng nặng nề, trong đó 5 nhà bị trôi và sập đổ hoàn toàn, buộc phải di dời khẩn cấp. Sáu ngôi nhà khác bị hư hỏng và không thể khắc phục. Ngoài ra, 60 nhà bị đất sạt vào gây hư hỏng, 24 nhà có nguy cơ sạt lở và 2 hộ phải di dời khẩn cấp.

Mưa lũ cũng gây ra thiệt hại lớn cho sản xuất nông nghiệp tại địa phương. Khoảng 110 ha lúa, gần 20 ha ngô, sắn, cây ăn quả và hoa màu khác bị ảnh hưởng. Ước tính khoảng 35 tấn cá ở 10 ha ao bị cuốn trôi. Bên cạnh đó, hệ thống giao thông, thủy lợi và một số điểm trường cũng bị hư hỏng.

Ước tính sơ bộ, tổng thiệt hại do trận lũ gây ra lên tới khoảng 30 tỷ đồng. Sự kiện này một lần nữa cho thấy sự cần thiết của việc phòng chống thiên tai và ứng phó với các tình huống khẩn cấp. Việc huy động lực lượng chức năng và các nguồn lực để hỗ trợ địa phương khắc phục hậu quả là rất cần thiết để giúp người dân sớm ổn định cuộc sống và phục hồi sản xuất.

Những đợt mưa lớn kéo dài tại tỉnh Sơn La đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Theo báo cáo, tính đến sáng ngày 27-7, mưa lớn đã làm 2 người chết và 2 người mất tích. Lượng mưa đo được từ ngày 26 đến sáng 27-7 phổ biến từ 15-146 mm, và nhiều nơi đã ghi nhận mưa rất to.

Dự báo thời tiết cho thấy, trong 6 giờ tới, khu vực các xã trên địa bàn tỉnh Sơn La sẽ tiếp tục có mưa với lượng mưa tích lũy từ 10-50 mm, và có nơi sẽ ghi nhận lượng mưa trên 70 mm. Tình hình mưa lũ đã gây ra nhiều thiệt hại cho người dân địa phương. Cụ thể, mưa lũ đã làm 4 nhà bị sập đổ, cuốn trôi; 21 nhà phải di dời khẩn cấp; 10 nhà bị thiệt hại do sạt lở.

Không chỉ nhà cửa bị thiệt hại, sản xuất nông nghiệp của người dân cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Thống kê cho thấy, 69 ha lúa mới cấy bị ngập và vùi lấp; 3 ha cây ăn quả bị sạt lở; 43 gia súc, 566 gia cầm bị vùi lấp, cuốn trôi. Cơ sở hạ tầng như giao thông, điện lực và thông tin liên lạc tại nhiều nơi cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Ngay sau khi nắm được tình hình thiệt hại, UBND tỉnh Sơn La đã nhanh chóng vào cuộc. Tỉnh đã thành lập đoàn công tác do lãnh đạo tỉnh trực tiếp xuống hiện trường chỉ đạo cứu hộ, cứu nạn. Đồng thời, đoàn công tác cũng sẽ tiến hành thăm hỏi và hỗ trợ các gia đình bị thiệt hại. Đây là nỗ lực của chính quyền địa phương nhằm giảm thiểu thiệt hại và hỗ trợ người dân vùng lũ sớm ổn định cuộc sống.

Trận mưa lũ nghiêm trọng đã xảy ra tại xã Chiềng Sơ, tỉnh Sơn La vào đêm ngày 26/7, gây ra những hậu quả nặng nề. Theo báo cáo, 4 người dân đã bị cuốn trôi mất tích trong trận lũ, và đến nay chỉ mới tìm thấy 1 thi thể. Mưa lớn đã khiến lũ xuất hiện ở nhiều sông suối nhỏ tại các xã dọc sông Mã, thuộc địa phận tỉnh Sơn La.

Tại xã Chiềng Sơ, lũ từ các ngọn núi theo suối đổ về trong đêm đã cuốn trôi 4 ngôi nhà và 4 người dân. Ngoài ra, nhiều diện tích hoa màu và cột điện bị gãy đổ, hư hại. Chính quyền địa phương đã nhanh chóng triển khai kế hoạch di tản hàng chục hộ dân đến nơi an toàn ngay trong đêm.

Theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, Sơn La sẽ có mưa nhỏ vào ngày hôm nay, nhưng lượng mưa tích lũy trong mấy ngày qua làm gia tăng nguy cơ sạt lở ở hàng loạt xã. Cơ quan chức năng đang theo dõi chặt chẽ tình hình thời tiết và có kế hoạch ứng phó phù hợp.

Cùng ngày, một trận lũ quét khác đã xảy ra trên địa bàn xã Mường Luân, tỉnh Điện Biên vào rạng sáng ngày 27/7. Trận lũ quét đã khiến 2 người bị thương và cuốn trôi 1 nhà dân và 1 nhà văn hóa bản. Ngoài ra, lũ quét còn khiến tuyến đường giao thông liên bản cũng bị sạt lở tại nhiều điểm.

Sau khi xảy ra sự việc, chính quyền xã Mường Luân đã huy động toàn bộ lực lượng xung kích và các đơn vị liên quan để hỗ trợ người dân di chuyển tài sản và khắc phục hậu quả. Việc này nhằm đảm bảo an toàn cho người dân và sớm ổn định cuộc sống.

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, khu vực Bắc Bộ có mưa rào và dông vài nơi. Khu vực Thanh Hóa đến Đà Nẵng có mưa rào và dông, cục bộ có nơi mưa to đến rất to. Duyên hải Nam Trung Bộ, cao Nguyên Trung Bộ và Nam Bộ có mưa rào, dông vài nơi. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.

Dự báo thời tiết ngày 27/7, phía Tây Bắc Bộ: Nhiều mây, đêm có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to. Nhiệt độ thấp nhất 23-26 độ C, có nơi dưới 22 độ C. Nhiệt độ cao nhất 31-34 độ C, có nơi trên 34 độ C; riêng khu Tây Bắc 28-31 độ C.

Đội Quản lý thị trường số 2, tỉnh Sơn La đã triển khai công tác kiểm tra, kiểm soát và xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật trong lĩnh vực kinh doanh dược phẩm, mỹ phẩm và thực phẩm chức năng trên địa bàn tỉnh. Trong đợt kiểm tra từ ngày 15/6/2025 đến 16/7/2025, đội đã tổ chức kiểm tra đột xuất 10 cơ sở kinh doanh thuốc tân dược. Qua kiểm tra, đội đã phát hiện các hành vi vi phạm chính như không có khu vực riêng cho các sản phẩm không phải là thuốc và không mở sổ hoặc không sử dụng máy tính để quản lý nhập, xuất, tồn trữ, theo dõi số lô, hạn dùng, nguồn gốc của thuốc.

Qua quá trình kiểm tra, đội đã phát hiện và xử lý các trường hợp vi phạm, yêu cầu các cơ sở kinh doanh chấp hành đúng quy định của pháp luật. Tổng số tiền thu phạt nộp ngân sách nhà nước từ các vi phạm trên là trên 40 triệu đồng. Việc xử lý nghiêm các vi phạm nhằm tăng cường quản lý và đảm bảo an toàn trong kinh doanh dược phẩm, mỹ phẩm và thực phẩm chức năng trên địa bàn tỉnh Sơn La.

Trong thời gian tới, đội sẽ tiếp tục giám sát chặt chẽ các hộ kinh doanh thuốc tân dược để kịp thời phát hiện và xử lý các trường hợp vi phạm. Đội cũng sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan để nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, kiểm soát và đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng. Đồng thời, đội cũng kêu gọi các cơ sở kinh doanh dược phẩm, mỹ phẩm và thực phẩm chức năng trên địa bàn tỉnh Sơn La chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật, đảm bảo kinh doanh an toàn và uy tín.