TS. Cấn Văn Lực: ‘Việt Nam cần tái cấu trúc tăng trưởng để đạt hiệu quả cao hơn’

Trong diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025 (VEGF), TS. Cấn Văn Lực – Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia – đã nhấn mạnh sự cần thiết phải xác định chính xác ‘bối cảnh mới’ đối với kinh tế Việt Nam trong trung và dài hạn. Theo ông, bối cảnh này gắn liền với sự gia tăng của các rủi ro bất định toàn cầu mà Việt Nam cần phải vượt qua.

TS. Lực cho biết, hiện nay thế giới vẫn còn những thuận lợi cơ bản mà Việt Nam có thể tận dụng. Chúng bao gồm sự phát triển không ngừng của khoa học – công nghệ, sức chống chịu của kinh tế toàn cầu và Việt Nam đã được cải thiện đáng kể sau đại dịch, cùng với sự tái định hình của cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu.

Về tăng trưởng kinh tế, TS. Cấn Văn Lực nhấn mạnh rằng Việt Nam cần gắn tăng trưởng cao với tính bền vững trên bốn trụ cột cốt lõi: Kinh tế, chính trị, xã hội và môi trường. Để đạt được điều này, ông đề xuất giảm tỷ lệ đầu tư toàn xã hội xuống mức 37% GDP và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, từ đó tạo ra sự phát triển chất lượng và bền vững hơn.

TS. Lực chỉ ra rằng tăng trưởng của Việt Nam hiện nay vẫn phụ thuộc nhiều vào vốn, trong khi đó, đóng góp từ năng suất lao động và yếu tố năng suất tổng hợp (TFP) còn ở mức thấp. Để thay đổi thực trạng này, ông kiến nghị cần nâng tốc độ tăng năng suất lao động lên ít nhất 6,5 – 7%/năm trong giai đoạn 2026–2030 và tăng tỷ trọng đóng góp của TFP lên 55 – 60% đến năm 2045.

Để đổi mới mô hình tăng trưởng, TS. Lực đề xuất thực hiện đồng thời ‘3I’ gồm Đầu tư – Nhập công nghệ – Đổi mới sáng tạo. Ngoài ra, cần huy động nguồn lực từ thể chế và trong dân, nhấn mạnh việc chống lãng phí và tiết kiệm nguồn lực cần được đưa vào chiến lược quốc gia.

Cuối cùng, TS. Cấn Văn Lực lưu ý về nguy cơ khủng hoảng bong bóng khi tăng trưởng nóng và đề xuất các giải pháp cần thiết để kiểm soát thị trường tài chính và bất động sản, đảm bảo sự ổn định của nền kinh tế trong quá trình phát triển.

Nhượng quyền thương hiệu đang trở thành một hình thức xuất khẩu trí tuệ ngày càng phổ biến trên toàn thế giới. Tuy nhiên, tại Việt Nam, lĩnh vực này vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Gần đây, một số doanh nghiệp Việt đã bắt đầu bước ra thế giới bằng con đường này.

Một hội thảo gần đây do Câu lạc bộ doanh nhân2030 tổ chức tại TP.HCM đã thu hút hơn 100 lãnh đạo doanh nghiệp học hỏi cách đưa thương hiệu Việt ra toàn cầu thông qua nhượng quyền. Bà Nguyễn Phi Vân, cố vấn cấp cao của Chính phủ về đề án ‘Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia’, chia sẻ về thành công trong việc đàm phán với đối tác Indonesia để nhượng quyền độc quyền một thương hiệu cà phê Việt Nam tại Jakarta. Đáng chú ý, phía đối tác đã chấp nhận trả 2 tỉ đồng mà không cần bất kỳ sản phẩm nào được mang sang.

Nhượng quyền không chỉ áp dụng cho lĩnh vực thực phẩm và đồ uống (F&B) hay doanh nghiệp nhỏ, mà có thể áp dụng cho mọi lĩnh vực. Nhiều tập đoàn lớn như P&G, Electrolux, Nestlé, Mango, IKEA… cũng dùng mô hình này để mở rộng kinh doanh. Thông qua nhượng quyền, giá trị sản phẩm có thể tăng cao gấp 30-70 lần so với nguyên liệu thô. Đây là dòng tiền ổn định, giúp doanh nghiệp định giá cao hơn và bền vững hơn.

Các nguồn thu từ nhượng quyền bao gồm phí nhượng quyền ban đầu, phí sử dụng thương hiệu hằng tháng, đóng góp quỹ quảng cáo, phí tuyển dụng và đào tạo, phí sử dụng nền tảng số, lợi nhuận từ cung cấp nguyên vật liệu và hàng hóa… Một cặp vợ chồng khởi nghiệp với món bánh truyền thống của Malaysia đã xây dựng thành công chuỗi hơn 1.000 xe bán hàng di động sau khi được đào tạo.

Chuỗi Phúc Tea của anh Lý Tấn Tài cũng là một ví dụ thành công. Sau khi tham gia chương trình Go Global và học chiến lược nhượng quyền, đến nay chuỗi đã phát triển 157 cửa hàng, 55 đối tác nhượng quyền. Đã ra mắt cửa hàng nhượng quyền tại Philippines (với tên Happi Tea), đang mở rộng sang tiểu lục địa Ấn Độ và khối GCC (6 quốc gia Ả Rập).

Chuyên gia Nguyễn Phi Vân khuyến nghị doanh nghiệp muốn nhượng quyền bài bản cần thử nghiệm, hoàn thiện mô hình, đóng gói quy trình và đào tạo. Đồng thời, xây dựng nền tảng hỗ trợ toàn diện về vận hành, marketing, chuỗi cung ứng, tài chính, pháp lý và quản trị số, trước khi mở rộng trong nước rồi ra quốc tế.

Mới đây, Câu lạc bộ Doanh nhân2030 đã ra mắt chương trình ‘Go Global2025 – Khai mở vận hội ngàn năm’, nhằm kết nối doanh nghiệp Việt cùng những cơ hội quốc tế chất lượng cao, cập nhật tư duy chiến lược và đổi mới tư duy lãnh đạo. Nhượng quyền là một trong những kiến thức được chú trọng.

Theo dữ liệu từ Tổng cục Thống kê, năm 2024 và nửa đầu 2025, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) chiếm đa số trong tổng giá trị xuất khẩu (70-74%), trong khi khối doanh nghiệp Việt góp chưa tới một nửa. Ông Nguyễn Anh Hùng, tổng giám đốc CBV Group, nhận định nếu doanh nghiệp Việt biết cách phát triển theo chuỗi giá trị thay vì chăm chăm xuất khẩu nguyên liệu thô, cơ hội thành công có thể cao hơn rất nhiều.

‘Đây là thời điểm vàng để các doanh nghiệp nắm bắt thời cơ, nhất là khi Chính phủ ngày càng quan tâm đến lĩnh vực kinh tế tư nhân’, ông Hùng nhấn mạnh. Kinh tế tư nhân đang có tín hiệu tích cực từ làn sóng khởi sự kinh doanh. 6 tháng đầu năm, cả nước có 91.186 doanh nghiệp mới thành lập, phản ánh xu hướng khởi sự kinh doanh đang diễn ra mạnh mẽ trên phạm vi toàn quốc.