Thiên văn học – Tiepthithuonghieu.com

Phát hiện siêu Trái Đất mới có thể hỗ trợ sự sốngอยู่ gần nơi chúng ta

Linh — Thu, 21 Aug 2025 16:45:39 +0000

Các nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Ngoại hành tinh Trottier (IREx) ở Canada đã thực hiện một cuộc điều tra sâu về hệ thống hành tinh quay quanh L98-59, một ngôi sao lùn đỏ cách Trái Đất khoảng 35 năm ánh sáng. Cuộc nghiên cứu này đã dẫn đến việc phát hiện ra hành tinh thứ năm trong hệ thống này, được đặt tên là L98-59 f. Đây là một siêu Trái Đất nằm trong vùng sự sống của sao mẹ, nơi nước có thể tồn tại ở trạng thái lỏng.

Vùng sự sống Goldilocks, hay còn gọi là vùng có thể sống được, là khu vực có khoảng cách với sao mẹ vừa đủ để các hành tinh nhận được nhiệt lượng phù hợp và duy trì được nước ở trạng thái lỏng. Trong Hệ Mặt Trời của chúng ta, có ba hành tinh thuộc vùng này: Sao Kim, Trái Đất và Sao Hỏa. Sự hiện diện của L98-59 f đã được phát hiện thông qua những biến thiên tinh tế trong chuyển động của ngôi sao, được phát hiện bằng cách sử dụng phép đo vận tốc xuyên tâm.

L98-59 f nhận được năng lượng từ sao mẹ L98-59 tương đương với những gì Trái Đất nhận được từ Mặt Trời, khiến nó trở thành một mục tiêu cực kỳ hấp dẫn cho các dự án săn tìm sự sống ngoài hành tinh. Trước đó, ngôi sao mẹ L98-59 đã được kính viễn vọng không gian TESS của NASA phát hiện lần đầu tiên vào năm 2019. Nó lập tức gây chú ý với 4 hành tinh có kích cỡ gần giống Trái Đất quay quanh.

Các hành tinh trong hệ thống này có những đặc điểm rất đa dạng, từ tiểu Trái Đất hiếm hoi L98-59 b đến các hành tinh có thể trải qua hoạt động núi lửa cực độ do thủy triều. L98-59 f là một phát hiện mà các nhà khoa học rất trông đợi. Việc tìm thấy một hành tinh ôn đới trong một hệ thống nhỏ gọn như vậy khiến khám phá này đặc biệt thú vị, làm nổi bật sự đa dạng đáng chú ý của các hệ thống ngoại hành tinh và củng cố việc nghiên cứu các hành tinh có khả năng sinh sống xung quanh các ngôi sao khối lượng thấp.

Khoảng cách chỉ 35 năm ánh sáng cũng đưa L98-59 f vào danh sách các ngoại hành tinh có tiềm năng sinh sống gần nhất mà nhân loại từng biết đến. Nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí khoa học The Astronomical Journal, mở ra những cơ hội mới cho việc khám phá và tìm kiếm sự sống ngoài hành tinh trong tương lai.

Phát hiện vật thể ma quái quay quanh ngôi sao Betelgeuse

Linh — Mon, 04 Aug 2025 04:19:08 +0000

Một nhóm nghiên cứu quốc tế đã đạt được thành tựu đáng kể trong lĩnh vực khám phá vũ trụ khi phát hiện ra một vật thể song sinh đã chết của ngôi sao nổi tiếng Betelgeuse, thường được gọi là ‘quái vật sắp nổ’. Betelgeuse là một trong những ngôi sao lớn nhất và sáng nhất trên bầu trời Trái Đất, với khối lượng gấp 16,5-19 lần khối lượng của Mặt Trời và bán kính lớn hơn 764 lần so với Mặt Trời.

Phát hiện vật thể chết chóc mang tên “Vòng tay của nàng” – Ảnh 2.

Betelgeuse hiện đang ở giai đoạn cuối cùng của vòng đời, được gọi là giai đoạn ‘sao khổng lồ đỏ’, và dự kiến sẽ phát nổ trong tương lai gần, có thể trong năm nay hoặc trong 100.000 năm tới. Ngoài ra, ngôi sao này cũng là một sao biến quang, với ánh sáng từ nó liên tục thay đổi theo thời gian. Các nhà khoa học đã xác định được nguyên nhân của sự thay đổi độ sáng này là do một ‘bóng ma’ quay quanh Betelgeuse, có thể là thứ đôi khi cản bớt ánh sáng từ ngôi sao này chiếu đến Trái Đất.

Bóng ma này là một ngôi sao song sinh, được cho là ra đời cùng lúc với Betelgeuse, nhưng đã chết từ rất lâu và trở nên rất mờ nhạt. Ngôi sao chết này được đặt tên là Siwarha, có khối lượng gấp khoảng 1,6 lần khối lượng của Mặt Trời, quay quanh Betelgeuse với khoảng cách quỹ đạo là 4 đơn vị thiên văn và chu kỳ quỹ đạo là 5,94 năm. Phát hiện này đến từ các quan sát của Đài thiên văn Gemini, một hệ thống gồm 2 kính viễn vọng đặt tại Hawaii (Mỹ) và Chile.

Điều đáng chú ý là cặp vật thể khổng lồ này nằm cách Trái Đất tận 548 năm ánh sáng và Betelgeuse đã chết nên cực kỳ mờ nhạt. Tuy nhiên, phát hiện này đã mở ra một trang mới trong việc khám phá vũ trụ và hiểu rõ hơn về vòng đời của các ngôi sao. Việc nghiên cứu các ngôi sao như Betelgeuse và Siwarha giúp các nhà khoa học có thể tìm hiểu thêm về quá trình tiến hóa của các ngôi sao và vũ trụ.

Betelgeuse là một ngôi sao đặc biệt quan trọng trong việc nghiên cứu vũ trụ vì nó là một trong những ngôi sao gần nhất với Trái Đất mà sẽ phát nổ như một siêu tân tinh. Sự kiện này sẽ là một cơ hội hiếm có để các nhà khoa học nghiên cứu về quá trình phát nổ của một ngôi sao và tác động của nó lên vũ trụ xung quanh.

Nhóm nghiên cứu quốc tế này đã thực hiện một công trình đáng kể trong việc khám phá vũ trụ và mở rộng kiến thức của chúng ta về các ngôi sao và vòng đời của chúng. Phát hiện về Siwarha, ngôi sao song sinh đã chết của Betelgeuse, là một bước tiến quan trọng trong việc hiểu rõ hơn về vũ trụ và các hiện tượng thiên văn.

Phát hiện hành tinh quái vật trẻ xung quanh ngôi sao gần đó

Linh — Fri, 01 Aug 2025 16:32:59 +0000

Một phát hiện gần đây của các nhà khoa học đã hé lộ khả năng hình thành một ‘hành tinh quái vật’ trong đĩa khí bụi của một ngôi sao trẻ. Nhờ sự kết hợp giữa hai đài quan sát Gaia và ALMA, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một tín hiệu bất thường trong đĩa tiền hành tinh của ngôi sao MP Mus, hay còn gọi là PDS66.

Ngôi sao MP Mus, chỉ cách Trái Đất khoảng 280 năm ánh sáng, đang ở độ tuổi rất trẻ, chỉ khoảng 13 triệu năm. Do độ tuổi còn non trẻ, ngôi sao này vẫn được bao quanh bởi một đĩa khí bụi lớn, hay còn gọi là đĩa tiền hành tinh. Theo trưởng nhóm nghiên cứu Álvaro Ribas từ Viện Thiên văn học Cambridge, sự hiện diện của một đĩa tiền hành tinh ở độ tuổi như vậy cho thấy có bằng chứng về sự hình thành hành tinh.

Sự kết hợp giữa Gaia, một đài quan sát dạng vệ tinh của Cơ quan Vũ trụ châu Âu, và ALMA, đài quan sát vô tuyến mặt đất mạnh nhất thế giới, đã giúp phát hiện một khe hở trong đĩa tiền hành tinh của MP Mus. Khe hở này là một vòng trống rỗng rất tinh tế, cho thấy khí bụi tại đó đã tụ lại thành một hành tinh.

Các quan sát cho thấy hành tinh này có thể có khối lượng gấp 10 lần Sao Mộc, hoặc ít nhất là gấp 3 lần. Sao Mộc là hành tinh lớn nhất trong hệ Mặt Trời, với khối lượng tương đương 318 lần Trái Đất. Do đó, hành tinh tiềm năng trong hệ MP Mus được gọi là ‘hành tinh quái vật’.

Sự tồn tại của hành tinh này được khẳng định qua việc nó khiến sao mẹ rung lắc, và điều này cũng giúp các nhà thiên văn ước tính được khối lượng của nó. Phát hiện này đã được công bố trên tạp chí khoa học Nature Astronomy.

Khám phá này không chỉ mở ra những cơ hội mới cho việc nghiên cứu về sự hình thành hành tinh, mà còn giúp chúng ta hiểu rõ hơn về vũ trụ và những bí ẩn mà nó vẫn còn che giấu. Các nhà khoa học hy vọng rằng, với sự kết hợp giữa các đài quan sát như Gaia và ALMA, họ sẽ có thể phát hiện ra nhiều ‘hành tinh quái vật’ khác trong tương lai.

Để tìm hiểu thêm về các phát hiện mới nhất trong lĩnh vực thiên văn học, bạn có thể truy cập vào trang web của Cơ quan Vũ trụ châu Âu hoặc Đài quan sát ALMA.