Tin giả và thông tin sai sự thật đang lan truyền với tốc độ chóng mặt trên mạng xã hội, gây ra sự hoang mang và lo lắng trong cộng đồng. Sự phát triển của mạng xã hội đã tạo ra một môi trường thông tin đa chiều, nhưng đồng thời cũng tạo ra kẽ hở cho tin giả phát tán rộng rãi. Đặc tính nhanh và sức lan tỏa rộng của thông tin trên mạng khiến việc quản lý và kiểm soát trở nên khó khăn. Nếu người sử dụng không có đủ năng lực nhận biết và kỹ năng xử lý thông tin, mạng xã hội có thể trở thành ‘con dao hai lưỡi’, gây ra những hậu quả khôn lường.

Gần đây, trên mạng xã hội đã xuất hiện nhiều tin giả liên quan đến các vụ việc thời sự như vụ lật tàu ở Quảng Ninh và tình hình mưa lũ ở Nghệ An. Thông tin sai lệch về việc ‘vỡ đập thủy điện Bản Vẽ’ đã lan truyền trên Facebook và TikTok, khiến nhiều người dân hoang mang và lo lắng. Người đăng tin sai sự thật đã bị xử lý theo quy định của pháp luật, nhưng những ảnh hưởng tiêu cực vẫn còn tồn tại.

Theo các chuyên gia, tin giả lan truyền nhanh hơn thông tin xác thực do đánh trúng tâm lý tò mò của người dùng. Một nghiên cứu của Viện Công nghệ Massachusetts cho thấy tin giả có tốc độ lan truyền gấp sáu lần sự thật. Tin giả không chỉ gây ảnh hưởng đến cá nhân và gia đình mà còn là nguy cơ gây xói mòn niềm tin và giá trị đạo đức truyền thống trong xã hội.

Tin giả đang bị các thế lực thù địch triệt để khai thác nhằm xuyên tạc và chống phá chế độ. Chúng thường xuyên đăng tải thông tin chống Đảng, Nhà nước, truyền bá những tư tưởng thù địch và kích động hận thù. Mục đích là khơi dậy sự phẫn nộ và làm lu mờ lý trí của người đọc, người xem, hướng sự chỉ trích vào Đảng và chính quyền.

Việt Nam đã thể hiện sự quyết tâm trong việc ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm. Luật An ninh mạng và Nghị định số 15/2020/NĐ-CP đã thiết lập khung pháp lý chặt chẽ để ngăn chặn các hành vi đưa tin giả. Lực lượng chức năng đã xử lý hàng nghìn vụ việc liên quan đến tin giả và thông tin sai sự thật.

Tuy nhiên, để ngăn chặn tin giả, cần huy động sức mạnh của toàn xã hội. Cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và triển khai rộng rãi các chương trình giáo dục kỹ năng số. Người dân cần luôn kiểm chứng nguồn gốc của thông tin trước khi chia sẻ và biết nói không với việc chia sẻ thông tin chưa được kiểm chứng.

Với sự quyết tâm của các cơ quan chức năng và sự tham gia của toàn xã hội, chúng ta có thể xây dựng một không gian mạng an toàn và lành mạnh.

Công an TP Đà Nẵng vừa phát đi cảnh báo về thông tin sai lệch liên quan đến trường hợp một người phụ nữ tử vong tại Campuchia nhưng gia đình không đủ tài chính để đưa thi thể về nước. Thông tin này lan truyền nhanh chóng trên mạng xã hội, đi kèm với lời kêu gọi quyên góp từ thiện.

Thông tin được đăng tải trên trang Facebook ‘Tin Việt – Cam’, đề cập đến trường hợp của một người phụ nữ tên Nguyễn Việt Anh Thư, sinh năm 1996, bị tai nạn và tử vong tại Campuchia. Bài đăng cho biết gia đình của cô Thư đang gặp khó khăn về tài chính và không đủ khả năng để đưa thi thể cô về nước, đồng thời kêu gọi cộng đồng giúp đỡ.

อย่างไรก็ตาม, sau khi vào cuộc xác minh, Công an xã Trà Liên đã phát hiện ra rằng những thông tin trên là không chính xác. Cơ quan chức năng không tìm thấy bất kỳ công dân nào tên Nguyễn Việt Anh Thư trên địa bàn xã Trà Kót, cũng như không có số điện thoại và tài khoản ngân hàng như trong bài đăng.

Công an xã Trà Liên đã cảnh báo người dân cần nâng cao cảnh giác và tránh chuyển tiền theo các lời kêu gọi từ thiện trên mạng mà chưa được kiểm chứng. Đồng thời, cơ quan chức năng cũng kêu gọi những người đã chuyển tiền liên hệ với Công an xã Trà Liên để báo cáo sự việc.

Trước đó, Bộ Công an cũng đã lên tiếng về vấn đề này, cảnh báo người dân cần tỉnh táo và cảnh giác với các hoạt động kêu gọi tiền từ thiện trên mạng. Người dân cần cẩn trọng và xác minh thông tin trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch nào, để tránh những hậu quả không mong muốn.

Như vậy, vụ việc một người phụ nữ tử vong tại Campuchia và bị lợi dụng để kêu gọi từ thiện trên mạng đã được làm rõ. Cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần cẩn trọng và không nên tin tưởng vào những thông tin chưa được xác minh.

Cuộc chiến 12 ngày giữa Israel và Iran đã đánh dấu một bước ngoặt mới trong chiến tranh tâm lý, khi mạng xã hội, tin giả và trí tuệ nhân tạo (AI) trở thành vũ khí chiến lược mới, nguy hiểm hơn cả tên lửa.

AI và mạng xã hội đã làm thay đổi cục diện chiến tranh thông tin, cho phép các quốc gia phản ứng tức thì trước các sự kiện và tiếp cận người dân trong nước lẫn cộng đồng quốc tế một cách thuyết phục hơn bao giờ hết.

Vài giờ trước khi Israel không kích nhà tù Evin ở Tehran vào ngày 23/6, các bài đăng bằng tiếng Ba Tư đã xuất hiện trên mạng xã hội, dự báo vụ tấn công và kêu gọi người dân Iran tới giải cứu tù nhân.

Sau khi tên lửa rơi xuống, một đoạn video lan truyền trên mạng xã hội X và Telegram, được cho là ghi lại cảnh nổ ở cổng vào nhà tù Evin.

Tuy nhiên, vụ không kích là thật, nhưng các bài đăng và đoạn video đi kèm không đúng như những gì chúng thể hiện.

Cả Israel và Iran dường như đã biến mạng xã hội thành chiến trường số, sử dụng tin giả và đánh lạc hướng nhằm tác động đến diễn biến thực địa, bên cạnh các đòn tấn công bằng tên lửa khiến hàng trăm người thiệt mạng và làm gia tăng căng thẳng ở Trung Đông.

Mức độ và cường độ của cuộc chiến thông tin lần này vượt xa những gì từng diễn ra trước đây.

Chiến tranh thông tin, còn gọi là chiến tranh tâm lý (psyops), vốn không phải là khái niệm mới.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định, chiến dịch giữa Israel và Iran lần này có quy mô lớn hơn và mục tiêu cụ thể hơn, được hàng triệu người chứng kiến trực tiếp qua màn hình điện thoại ngay giữa lúc bom rơi đạn nổ.

Phía Iran được cho là đã gửi cảnh báo bằng tiếng Hebrew tới hàng nghìn điện thoại di động tại Israel, khuyên người nhận tránh các hầm trú ẩn vì các tay súng đang lên kế hoạch đột nhập và tấn công người bên trong.

Ngược lại, một mạng lưới tài khoản được cho là của Israel đăng tải các nội dung bằng tiếng Ba Tư nhằm làm suy giảm niềm tin của người dân Iran vào chính phủ, bao gồm cả các video do AI tạo ra với giọng đọc của một “người phụ nữ” ảo.

Giáo sư James J.F. Forest thuộc Đại học Massachusetts Lowell nhận định: “Chắc chắn đây là một kỷ nguyên mới của chiến tranh ảnh hưởng.

Chưa từng có thời điểm nào trong lịch sử mà quy mô tuyên truyền có thể được mở rộng đến mức này”.

Cả Israel và Iran được cho là đã tiến hành các chiến dịch ảnh hưởng, đồng thời tận dụng AI để mở rộng phạm vi tác động.

Giáo sư Hany Farid (Đại học California, Berkeley) cho biết video giả mạo cảnh nổ ở nhà tù Evin là một ví dụ điển hình cho trình độ công nghệ ngày càng tinh vi của các bên.

Ông Farid so sánh mức độ lan truyền hiện nay với thời Thế chiến II, khi các quốc gia chỉ có thể phát thông điệp qua tờ rơi hoặc sóng phát thanh: “Khi đó, bạn có một thông điệp gửi tới nhiều người.

Giờ bạn có thể phát một triệu thông điệp tới một triệu người khác nhau.

Điều đó tạo ra sự khác biệt rất lớn”.

Công ty NewsGuard xác nhận phía Iran đã phát tán ít nhất 28 thông tin sai lệch qua mạng xã hội và các kênh truyền thông.

AI giờ không chỉ dịch nội dung sang các ngôn ngữ khác mà còn điều chỉnh sắc thái cho phù hợp với từng nhóm người xem.

Giới chuyên gia cảnh báo rằng những gì đang diễn ra giữa Israel và Iran là hình mẫu cho loại hình chiến tranh trong tương lai – nơi thông tin giả, nội dung do AI tạo ra và mạng xã hội có thể được sử dụng như vũ khí chiến lược, song hành cùng tên lửa và xe tăng.