Nhà báo điều tra người Đức Julian Röpcke đã tiết lộ thông tin gây xôn xao trong cộng đồng quốc tế về việc máy móc mang nhãn hiệu VPIC của Việt Nam và Tsugami của Trung Quốc được sử dụng trong nhà máy sản xuất UAV Shahed-136, loại máy bay không người điều khiển mà Nga dùng để tấn công cơ sở hạ tầng dân sự tại Ukraine.

Thông tin này đã thu hút sự chú ý của những người quan tâm đến cuộc chiến Nga-Ukraine tại Việt Nam. Nhà báo Julian Röpcke, hiện đang làm việc tại tờ BILD, đã chia sẻ những hình ảnh chụp các thiết bị Tsugami B0325 xuất xứ Trung Quốc và thiết bị công nghiệp có nhãn VPIC, Vĩnh Phúc, Việt Nam, được phát hiện tại nhà máy sản xuất UAV Shahed/Geran tại Nga hoặc lãnh thổ do Nga kiểm soát.

UAV Shahed-136 là loại UAV cảm tử có nguồn gốc công nghệ từ Iran, được Nga sử dụng rộng rãi trong các cuộc tấn công vào Ukraine từ năm 2022 đến nay. Tuy nhiên, phía Việt Nam và công ty VPIC hiện hoàn toàn im lặng, không có phản hồi chính thức nào tính đến thời điểm hiện tại.

Vấn đề ở đây là Nga hiện bị Liên Minh Châu Âu (EU), Hoa Kỳ, Anh và nhiều quốc gia khác áp đặt hàng loạt biện pháp cấm vận, đặc biệt trong lĩnh vực quân sự, công nghệ cao và xuất khẩu linh kiện có khả năng sử dụng kép. Do đó, bất kỳ công ty nào tham gia hỗ trợ sản xuất vũ khí cho Nga – dù gián tiếp qua cung ứng thiết bị – đều có thể vi phạm các lệnh cấm vận nếu giao dịch diễn ra sau năm 2022 hoặc không được khai báo đúng mục đích sử dụng.

Nếu thông tin của Röpcke là xác thực và thiết bị từ Việt Nam được sử dụng cho sản xuất UAV quân sự Nga, thì công ty VPIC có thể bị cáo buộc vi phạm các quy định về kiểm soát xuất khẩu, đặc biệt nếu họ không có biện pháp kiểm tra người dùng cuối. Chắc chắn chính quyền CSVN sẽ bị yêu cầu giải trình về việc kiểm soát xuất khẩu công nghệ, dẫn đến áp lực phải điều tra nội bộ hoặc hợp tác với các cơ quan quốc tế, nếu các cuộc điều tra của các nước tham gia cấm vận tìm hiểu và xác định.

Việt Nam hiện không nằm trong danh sách bị trừng phạt. Tuy nhiên, nếu bị phát hiện không kiểm soát được chuỗi cung ứng công nghiệp, ít nhất Hà Nội sẽ bị liệt kê vào danh sách theo dõi liên quan đến hỗ trợ quân sự cho Nga. Công ty VPIC có thể bị đưa vào danh sách trừng phạt của Mỹ hoặc EU, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động xuất khẩu toàn cầu. Có khả năng công ty này và liên quan đến cả Việt Nam sẽ bị hạn chế tiếp cận công nghệ phương Tây hoặc chịu giám sát đặc biệt.

Dù chỉ là một chi tiết nhỏ trong mạng lưới công nghiệp quốc tế, nhưng một thiết bị máy móc có mặt trong dây chuyền sản xuất vũ khí tấn công cũng có thể trở thành lý do dẫn đến trừng phạt kinh tế hoặc cắt đứt hợp tác thương mại. Việt Nam gần đây đã bỏ phiếu thuận tại Liên Hợp Quốc lên án Nga xâm lược Ukraine, cho thấy có vẻ như lập trường Hà Nội rõ ràng ủng hộ luật pháp quốc tế và nguyên tắc tôn trọng chủ quyền quốc gia.

Tuy nhiên, nếu thông tin do nhà báo Julian Röpcke công bố là chính xác, thì Việt Nam đang thể hiện một mâu thuẫn nghiêm trọng giữa lập trường ngoại giao và hành vi thực tiễn. Đây là biểu hiện điển hình của tính hai mặt trong chính sách đối ngoại: một mặt giữ vai trò là quốc gia có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, mặt khác lại có dấu hiệu dung túng cho các hoạt động gián tiếp hỗ trợ một bên bị lên án là xâm lược.

Nếu bị đưa vào điều tra trong thời gian tới, Việt Nam có thể bị đánh mất tính chính danh và uy tín quốc tế, đặc biệt trong vai trò tại ASEAN và các diễn đàn đa phương như APEC, Liên Hợp Quốc, hay trong các đàm phán thương mại tự do. Sự mất niềm tin từ cộng đồng quốc tế sẽ kéo theo hậu quả sâu rộng: các đối tác phương Tây có thể giảm cấp độ hợp tác, gia tăng kiểm soát thương mại công nghệ, hoặc thậm chí áp đặt chế tài.

Quan trọng hơn, Việt Nam sẽ bị nghi ngờ về tính nhất quán trong chính sách đối ngoại, làm xói mòn hình ảnh quốc gia trung lập, tôn trọng luật pháp quốc tế mà Hà Nội luôn cố gắng xây dựng.

Liên minh châu Âu (EU) vừa công bố vòng trừng phạt thứ 18 nhắm vào Nga, với mục tiêu chính là cắt đứt hoàn toàn mọi nguồn năng lượng nhập khẩu còn lại từ Moscow. Cùng với đó, EU đề xuất tăng gấp 5 lần ngân sách quốc phòng chung để thúc đẩy nghiên cứu và mua sắm quốc phòng. Đây là những bước đi quan trọng và chiến lược trong bối cảnh xung đột tại Ukraine ngày càng leo thang và gây ra nhiều thách thức cho các bên liên quan.

Các nhà lãnh đạo châu Âu cũng đã có những nỗ lực thuyết phục Mỹ tái gia nhập Nhóm Liên lạc Quốc phòng Ukraine, một cơ chế phối hợp các khoản tài trợ quốc phòng cho Kiev. Cuộc họp gần đây tại Ramstein, Đức, đã chứng kiến sự tham gia của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth, lần đầu tiên kể từ tháng 2/2023. Tuyên bố của ông Hegseth về việc đẩy Nga ra khỏi lãnh thổ Ukraine đã thu hút sự chú ý của các thành viên EU, và nhiều người cho rằng đó là một mục tiêu không dễ dàng đạt được.

Trong khi đó, lực lượng Nga tiếp tục gia tăng cường độ tấn công tại nhiều mặt trận ở Ukraine. Ukraine đã tăng cường khả năng phòng thủ và tiến hành các cuộc tấn công vào lãnh thổ Nga bằng vũ khí tầm xa trong hai tuần qua. Tại cuộc họp của các đối tác Ukraine, Anh và Đức đã cam kết cung cấp tên lửa phòng không cho Ukraine. Bộ trưởng Quốc phòng Anh John Healy cho biết nước này cùng Đức sẽ cung cấp các tên lửa phòng không cần thiết cho Ukraine, giúp nước này tăng cường khả năng phòng thủ trước các cuộc tấn công của Nga.

Ukraine đang sử dụng nhiều hệ thống phòng thủ tên lửa do Mỹ và Đức cung cấp, bao gồm IRIS-T, NASAMS và SHORAD. Trong thời gian gần đây, Ukraine đã bắn hạ hoặc chế áp hàng trăm máy bay không người lái của Nga. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhấn mạnh rằng vũ khí do nước này sản xuất đang đóng vai trò quan trọng trong cuộc xung đột, và nước này đang tiếp tục tăng cường sản xuất vũ khí để đáp ứng nhu cầu phòng thủ.

Liên minh châu Âu dự kiến tăng ngân sách quốc phòng và không gian lên 131 tỷ euro, gấp 5 lần so với ngân sách 2021-2027. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula Von Der Leyen cũng đề xuất thành lập Quỹ Năng lực Cạnh tranh Châu Âu cho nghiên cứu và đổi mới quốc phòng. Đây là những bước đi quan trọng nhằm giúp EU tăng cường khả năng quốc phòng và cạnh tranh trong lĩnh vực quốc phòng.

Nỗ lực ngoại giao để chấm dứt xung đột vẫn tiếp tục, với vòng đàm phán trực tiếp thứ ba giữa Ukraine và Nga diễn ra tại Istanbul. Các bên liên quan đang hy vọng tìm được một giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột, nhưng cho đến nay, vẫn chưa có một thỏa thuận nào được đạt được.

Các nhà lãnh đạo châu Âu đang tiếp tục thảo luận về việc tăng cường quốc phòng và hỗ trợ Ukraine. Trong khi đó, Nga tiếp tục phản đối việc phương Tây can thiệp vào công việc nội bộ của nước này.

Liên minh châu Âu (EU) đã đạt được thỏa thuận về một gói trừng phạt mới đối với Nga, nhắm vào các lĩnh vực năng lượng và tài chính của nước này. Gói trừng phạt này được thông qua sau khi Thủ tướng Slovakia Robert Fico dỡ bỏ quyền phủ quyết, cho phép EU thực hiện các biện pháp cứng rắn hơn đối với Moscow.

Các biện pháp trừng phạt mới bao gồm việc cấm giao dịch với 22 ngân hàng Nga, Quỹ Đầu tư Trực tiếp Nga và các công ty con của quỹ này. Ngoài ra, việc sử dụng trực tiếp và gián tiếp các đường ống dẫn khí Nord Stream cũng bị cấm. Một trong những điểm quan trọng của gói trừng phạt này là việc thiết lập cơ chế giá trần linh hoạt đối với dầu mỏ của Nga. Thay vì mức giá cố định 60 USD/thùng, EU sẽ áp dụng mức giá thấp hơn 15% so với giá trung bình của thị trường, hiện ở mức 47,6 USD/thùng.

Bên cạnh đó, EU cũng sẽ từ chối tiếp cận các cảng và dịch vụ của mình đối với 105 tàu thuộc ‘hạm đội bóng tối’ – những tàu chở dầu cũ mà Nga sử dụng để tránh các biện pháp trừng phạt. Điều này nâng tổng số tàu bị trừng phạt lên hơn 400 tàu. Gói trừng phạt thứ 18 của EU kể từ khi xung đột Nga – Ukraina nổ ra vào tháng 2/2022 được xem là một bước đột phá chính trị quan trọng.

Sự phản đối của Slovakia đối với các lệnh trừng phạt mới liên quan đến đề xuất loại bỏ hoàn toàn nhiên liệu hóa thạch từ Nga vào cuối năm 2027 đã được giải quyết sau các cuộc đàm phán giữa các bên. Slovakia, một quốc gia không giáp biển, đã kịch liệt phản đối kế hoạch này do lo ngại về việc tăng giá cho người tiêu dùng, làm suy yếu khả năng cạnh tranh và đe dọa an ninh năng lượng.

Tuy nhiên, sau các cuộc thảo luận và can thiệp từ các lãnh đạo EU, bao gồm Thủ tướng Đức, Thủ tướng Ba Lan và Chủ tịch Ủy ban châu Âu, một thỏa thuận đã được đạt được. Việc đạt được thỏa thuận này cho thấy sự quyết tâm của EU trong việc duy trì áp lực lên Nga và hỗ trợ Ukraina trong bối cảnh xung đột đang diễn ra.

Các biện pháp trừng phạt mới của EU dự kiến sẽ có tác động đáng kể đến nền kinh tế Nga và khả năng của nước này trong việc tài trợ cho các hoạt động quân sự. Tuy nhiên, việc đánh giá hiệu quả của các biện pháp trừng phạt này và tác động của chúng đối với các bên liên quan vẫn còn cần thời gian và sự theo dõi.

Trong bối cảnh tình hình xung đột Nga – Ukraina đang diễn ra phức tạp, EU tiếp tục khẳng định cam kết của mình trong việc hỗ trợ Ukraina và duy trì áp lực lên Nga. Các biện pháp trừng phạt mới này là một phần của nỗ lực đó, và sẽ cần được theo dõi và đánh giá trong thời gian tới.