Trong bối cảnh hiện nay, Hà Nội đang phải đối mặt với những thách thức hết sức lớn lao trong việc giảm thiểu ô nhiễm không khí và tình trạng ùn tắc giao thông. Với số lượng phương tiện giao thông đông đảo, bao gồm 1,1 triệu ô tô và 6,9 triệu xe máy, thành phố đang chịu áp lực rất lớn lên hạ tầng giao thông đô thị. Để giải quyết vấn đề này, Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ đã được ban hành vào ngày 12/7/2024, yêu cầu Hà Nội triển khai các biện pháp mạnh mẽ nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí, trong đó có kế hoạch không để xe máy chạy xăng vào Vành đai 1.

Việc triển khai kế hoạch này, tuy nhiên, cũng đặt ra nhiều thách thức và đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng để tránh gây tác động tiêu cực đến đời sống của nhân dân và hoạt động của các doanh nghiệp. Hà Nội đã có nhiều nỗ lực trong việc giảm thiểu ô nhiễm không khí và ùn tắc giao thông, bao gồm việc phát triển hệ thống vận tải hành khách công cộng và khuyến khích sử dụng xe điện. Tuy nhiên, việc cấm xe máy ở Vành đai 1 cũng gây ra nhiều tác động đến đời sống và chi phí tuân thủ của người dân.

Ước tính, việc thay thế 600.000 xe máy trong khu vực Vành đai 1 với mức giá trung bình khoảng 25 triệu đồng/xe, tổng chi phí chuyển đổi ước tính lên đến 15.000 tỷ đồng. Đây là một con số không nhỏ và đòi hỏi sự hỗ trợ từ phía chính phủ và các cơ quan liên quan. Bên cạnh đó, việc chuyển đổi sang xe điện cũng là cơ hội khổng lồ cho các hãng xe của nước ta. Tuy nhiên, nếu các doanh nghiệp nội địa không chuẩn bị kịp, xe máy điện từ nước ngoài, giá rẻ, chất lượng kém rất có thể sẽ ồ ạt tràn về, chiếm hết các con phố ở Hà Nội.

Do đó, cần có các chính sách hỗ trợ như cung cấp tài chính ưu đãi cho người mua, ban hành tiêu chuẩn, quy trình kiểm định để đảm bảo an toàn, và khuyến khích sử dụng pin Li-ion thay cho pin axit chì. Những chính sách này sẽ giúp đảm bảo quá trình chuyển đổi sang xe điện diễn ra một cách suôn sẻ và hiệu quả.

Hà Nội cần ưu tiên tối đa nguồn lực cho giao thông công cộng: tăng số lượng xe buýt sạch, mở rộng hệ thống metro, xây dựng các trạm trung chuyển liên thông, và số hóa hệ thống vé. Quy hoạch của Hà Nội đặt mục tiêu đến năm 2035 sẽ hoàn thành 410 km đường sắt đô thị, và đến năm 2045 là 616 km. Đây là hướng đi đúng đắn, nhưng đòi hỏi tăng tốc đầu tư, thay vì dàn trải và thiếu quyết liệt như hiện nay.

Việc chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện là xu thế tất yếu, phù hợp với mục tiêu giảm phát thải và nâng cao chất lượng sống đô thị. Tuy nhiên, chính sách xanh không thể là chính sách hành chính áp đặt. Chuyển đổi phải có lộ trình rõ ràng, đánh giá tác động kỹ lưỡng, và quan trọng nhất là không đẩy người dân – nhất là nhóm yếu thế – vào thế bị động.

Sở Xây dựng Hà Nội vừa đề xuất hàng loạt biện pháp nhằm hạn chế và tiến tới cấm xe máy chạy xăng, diesel trên địa bàn thành phố. Trong dự thảo Nghị quyết về chuyển đổi phương tiện xanh và phát triển hệ thống trạm sạc, thành phố đề xuất thí điểm hạn chế xe máy xăng từ ngày 1/1/2026 đến 30/6/2026. Sau giai đoạn thí điểm, thành phố sẽ triển khai cấm xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong Vành đai 1 từ ngày 1/7/2026 và trong Vành đai 2 từ ngày 1/1/2028.

Đối với ô tô cá nhân dùng xăng/diesel, thành phố sẽ hạn chế trong Vành đai 2 từ ngày 1/1/2028 và mở rộng ra Vành đai 3 từ ngày 1/1/2030. Từ năm 2035 đến 2050, thành phố sẽ hạn chế xe cơ giới không phải phương tiện xanh theo từng cấp độ. Việc hạn chế và cấm xe máy, ô tô chạy xăng, diesel nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí và bảo vệ môi trường.

Để hỗ trợ người dân chuyển đổi sang phương tiện xanh, thành phố đề xuất hỗ trợ trực tiếp cho người dân. Cụ thể, người dân có xe máy chạy xăng hoặc diesel đăng ký trước thời điểm nghị quyết có hiệu lực sẽ nhận được hỗ trợ 3 triệu đồng/xe đối với cá nhân, 4 triệu đồng/xe đối với hộ cận nghèo và 5 triệu đồng/xe đối với hộ nghèo. Thành phố cũng sẽ hỗ trợ vay vốn ưu đãi với lãi suất từ 3-5%/năm và miễn 100% lệ phí trước bạ và lệ phí đăng ký biển số đối với phương tiện giao thông xanh.

Bên cạnh đó, thành phố sẽ thu phí lưu thông và điều chỉnh giá dịch vụ trông giữ đối với xe phát thải gây ô nhiễm. UBND thành phố yêu cầu phải có tối thiểu 10% chỗ đỗ xe tại công trình hiện hữu có trụ sạc trước cuối năm 2026 và tối thiểu 30% chỗ đỗ tại dự án mới phải có trụ sạc. Việc phát triển hệ thống trạm sạc sẽ được triển khai đồng bộ với việc hạn chế và cấm xe máy, ô tô chạy xăng, diesel.

Theo thống kê, 56,1% ô nhiễm không khí tại Hà Nội đến từ khoảng 7 triệu xe máy chưa được kiểm soát khí thải và 800.000 ô tô chạy bằng xăng dầu. Riêng trong khu vực Vành đai 1, số lượng xe máy lên tới 450.000 và dân số trong khu vực này khoảng 600.000. Việc hạn chế và cấm xe máy, ô tô chạy xăng, diesel là cần thiết để giảm thiểu ô nhiễm không khí và bảo vệ môi trường sống của người dân.

Việc chuyển đổi sang phương tiện xanh sẽ mang lại nhiều lợi ích cho người dân và thành phố. Phương tiện xanh sẽ giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí, giảm tiếng ồn và bảo vệ môi trường. Đồng thời, việc sử dụng phương tiện xanh cũng sẽ giúp người dân tiết kiệm chi phí vận hành và bảo dưỡng xe.

Để triển khai hiệu quả các biện pháp hạn chế và cấm xe máy, ô tô chạy xăng, diesel, thành phố cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về lợi ích của phương tiện xanh. Đồng thời, thành phố cũng cần có các chính sách hỗ trợ phù hợp để giúp người dân chuyển đổi sang phương tiện xanh.

Thủ đô Hà Nội đặt mục tiêu chuyển đổi toàn bộ hệ thống xe buýt sang sử dụng xe buýt điện vào năm 2030, đồng thời hoàn thiện mạng lưới taxi điện và tiến hành thay thế dần xe máy xăng bằng xe điện. Đây là một phần trong nỗ lực quyết liệt bảo vệ môi trường và sức khỏe của người dân Thủ đô.

Trong buổi tọa đàm ‘Quyết liệt bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe người dân Thủ đô’ do Cổng thông tin Chính phủ tổ chức, TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam, đã nhấn mạnh rằng ô nhiễm không khí tại các đô thị, trong đó có Hà Nội và TP.HCM, chủ yếu do các phương tiện giao thông chạy bằng nhiên liệu hóa thạch gây ra. Ông Tùng cho biết, chuyển đổi sang phương tiện xanh là giải pháp quan trọng để giảm thiểu ô nhiễm.

Theo nghiên cứu, phát thải CO2 khi sử dụng xe điện giảm tới 70% so với xe máy chạy xăng, và các chất gây ô nhiễm khác cũng giảm đáng kể. TS Tùng bày tỏ sự ủng hộ với các chính sách hỗ trợ và chỉ đạo từ Chính phủ cũng như hành động kịp thời của Hà Nội trong việc thúc đẩy chuyển đổi sang phương tiện xanh.

Ông Tùng cũng lấy ví dụ về Trung Quốc, nơi đã triển khai thành công việc chuyển đổi sang xe buýt điện và thiết lập các vùng phát thải thấp tại nhiều thành phố châu Âu. Ông kỳ vọng Hà Nội sẽ sớm áp dụng các biện pháp cụ thể để hỗ trợ người dân chuyển đổi sang phương tiện xanh một cách thuận lợi.

Trong khi đó, ông Dương Đức Tuấn, Phó chủ tịch UBND Hà Nội, cho biết việc triển khai đề án chuyển đổi xe xăng sang xe điện cần phải được thực hiện song song với việc tăng tỷ lệ vận tải hành khách công cộng. Hà Nội sẽ tập trung chuyển đổi các hệ thống xe buýt sang năng lượng xanh, sạch, cơ bản là xe điện.

Mục tiêu đến năm 2030, toàn bộ hệ thống xe buýt sẽ được chuyển đổi sang xe buýt điện. Hà Nội cũng sẽ triển khai mạng lưới taxi điện và thiết lập các loại hình trung chuyển xe điện ở mức độ nhỏ hơn. Để thực hiện được điều này, thành phố sẽ ban hành các chính sách đồng bộ, bao gồm hỗ trợ từ chính quyền, người dân và doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp sẽ được tạo điều kiện để triển khai chương trình đổi xe cũ lấy xe mới, cung cấp phương tiện xanh với mức giá ưu đãi. Song song với đó, thành phố cũng sẽ nghiên cứu các chính sách tài chính như miễn hoặc giảm lệ phí trước bạ, lệ phí đăng ký đối với phương tiện sử dụng năng lượng xanh.

Dự kiến, vào tháng 9 tới, UBND TP Hà Nội sẽ trình HĐND TP các nghị quyết chuyên đề nhằm cụ thể hóa các cơ chế hỗ trợ và công cụ quản lý. Việc chuyển đổi sang phương tiện xanh không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe của người dân Thủ đô.

Trước những thách thức về môi trường, Hà Nội đang quyết liệt thực hiện các giải pháp để bảo vệ môi trường và sức khỏe của người dân. Việc chuyển đổi sang phương tiện xanh là một phần quan trọng trong nỗ lực này, và thành phố đang tích cực triển khai các chính sách và giải pháp để hỗ trợ người dân và doanh nghiệp chuyển đổi sang phương tiện xanh.

Với mục tiêu chuyển đổi toàn bộ hệ thống xe buýt sang xe buýt điện vào năm 2030, Hà Nội đang phấn đấu trở thành một trong những thành phố tiên phong trong việc triển khai phương tiện xanh. Sự ủng hộ và tham gia của người dân và doanh nghiệp là rất quan trọng để thực hiện được mục tiêu này.

Chính quyền thành phố Hà Nội đặt mục tiêu hoàn thiện quy hoạch vùng phát thải thấp trong quý 3 năm 2025, bắt đầu từ khu vực Vành đai 1, nơi tập trung dân số đông đảo khoảng 600.000 người. Khu vực này sẽ được quy định là vùng phát thải thấp, với các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt đối với phương tiện giao thông cá nhân.

Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội, ông Dương Đức Tuấn, cho biết Vành đai 1 bao gồm 9 phường sau khi thực hiện sáp nhập, với diện tích khoảng 31 km². Trong tương lai, thành phố sẽ mở rộng phạm vi áp dụng ra các khu vực Vành đai 2 và Vành đai 3, đồng thời quy định cụ thể về các tác nhân gây phát thải, đặc biệt là kiểm soát toàn diện các phương tiện giao thông cá nhân.

Trong một tọa đàm gần đây với chủ đề ‘Quyết liệt bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe của người dân thủ đô’, các chuyên gia đã chia sẻ kinh nghiệm từ các thành phố trên thế giới. Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, cho biết thành phố Bắc Kinh, Trung Quốc, đã thực hiện thành công các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm không khí bằng cách chuyển đổi sang sử dụng xe buýt điện và kiểm soát phương tiện giao thông. Nhiều thành phố ở châu Âu cũng đã thành lập các vùng phát thải thấp, chỉ cho phép các phương tiện xanh hoạt động.

Ông Tùng cũng cho rằng việc chuyển đổi sang sử dụng xe điện có thể giảm tới 70% lượng khí thải CO2 so với việc sử dụng xe máy chạy xăng. Do đó, cần có các giải pháp quyết liệt như Chỉ thị 20. Tuy nhiên, người dân cũng mong muốn có các chính sách hỗ trợ, đảm bảo an toàn, xây dựng mạng lưới trạm sạc, giao thông công cộng và công bố nhanh chóng, minh bạch các kế hoạch và chính sách.

Bên cạnh đó, ông Hoàng Văn Thức, Cục trưởng Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cho biết bộ sẽ tiến hành rà soát lại hệ thống quy chuẩn kỹ thuật môi trường quốc gia và ban hành quy chuẩn về khí thải đối với mô tô và xe gắn máy, trong đó có quy định lộ trình kiểm tra và chứng nhận các phương tiện từ mô tô, xe máy.