Đã 5 năm trôi qua kể từ khi Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực, và đây đã trở thành đòn bẩy quan trọng giúp thúc đẩy thương mại giữa Việt Nam và Italy. Hiệp định này đã mở ra nhiều cơ hội mới cho việc xuất nhập khẩu hàng hóa và nâng tầm hợp tác về công nghệ, năng lượng xanh và thời trang giữa hai quốc gia.
Sản xuất giày xuất khẩu sang thị trường EU tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Hóa dệt Hà Tây. (Ảnh: Trần Việt/TTXVN)
Bà Dương Phương Thảo, Tham tán thương mại Việt Nam tại Italy, cho biết EVFTA đã tạo ra động lực quan trọng giúp Việt Nam và Italy vượt qua nhiều thách thức toàn cầu như đại dịch COVID-19, xung đột địa chính trị và lạm phát. Theo thống kê, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Italy đã tăng gần 50%, từ 4,62 tỷ USD năm 2020 lên 6,91 tỷ USD năm 2024. Xuất khẩu của Việt Nam sang Italy cũng tăng 58%, đạt 4,94 tỷ USD.
Chế biến thủy hải sản xuất khẩu. (Ảnh: TTXVN phát)
Các mặt hàng chủ lực của Việt Nam xuất khẩu sang Italy có tăng trưởng vượt bậc, bao gồm sắt thép, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, giày dép, cà phê, máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng và phương tiện vận tải cùng phụ tùng. EVFTA đã mang lại lợi thế thuế quan rõ rệt, giúp thúc đẩy xuất khẩu nông sản, thủy sản, dệt may và điện tử của Việt Nam, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập khẩu công nghệ và hàng hóa cao cấp từ Italy.
Dây chuyền may xuất khẩu. (Ảnh: Trần Việt/TTXVN)
Tuy nhiên, không phải ngành nào cũng tận dụng được hiệu quả từ EVFTA. Ngành thủy sản Việt Nam đang đối mặt với ‘thẻ vàng’ IUU, hạn chế xuất khẩu tôm và cá tra sang Italy. Ngoài ra, chi phí vận chuyển cao và thời gian giao hàng lâu cũng ảnh hưởng đến độ tươi ngon và giá cả cạnh tranh của hàng Việt.
Để khắc phục những rào cản này, bà Dương Phương Thảo nhấn mạnh rằng doanh nghiệp Việt Nam cần tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn vệ sinh và kiểm dịch của EU, đầu tư vào sản xuất sạch và truy xuất nguồn gốc. Điều này sẽ giúp nâng cao chất lượng hàng hóa và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Trong tương lai, EVFTA sẽ tiếp tục thúc đẩy thương mại và đầu tư bền vững, giúp Việt Nam chuyển dịch sang kinh tế xanh và công nghệ cao. Với Italy, hợp tác trong lĩnh vực máy móc, năng lượng tái tạo, thời trang và công nghệ cao sẽ là trọng tâm.
Để đảm bảo hiệu quả lâu dài, Việt Nam cần ưu tiên chuyển giao công nghệ từ Italy, đặc biệt trong lĩnh vực máy móc nông nghiệp, cơ khí chính xác và công nghệ cao. Nâng cấp công nghiệp hỗ trợ để giảm phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu cũng là yếu tố then chốt.
Hợp tác với các viện thiết kế Italy, đặc biệt tại Milan, sẽ giúp phát triển sản phẩm giá trị cao. Đầu tư vào sản xuất xanh, sử dụng năng lượng tái tạo và đào tạo nhân lực chất lượng cao cũng cần được đẩy mạnh.
Một thách thức lớn hơn đến từ việc EU đẩy nhanh đàm phán FTA với các nước ASEAN khác như Thái Lan, Indonesia và Malaysia. Nếu Thái Lan ký FTA vào năm 2026, thuế ưu đãi tương tự EVFTA sẽ làm giảm lợi thế của Việt Nam, đặc biệt trong nông sản và dệt may.
Tập trung vào chất lượng, thiết kế và sản xuất bền vững là cách để Việt Nam duy trì vị thế cạnh tranh và tận dụng tối đa cơ hội từ quan hệ đối tác chiến lược với Italy. Bên cạnh đó, EU và các nước thành viên như Italy cũng cần hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp Việt Nam trong việc thực hiện các tiêu chuẩn và quy định của EU.
Cuối cùng, Việt Nam cần tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại và đầu tư, tăng cường quan hệ hợp tác với các đối tác Italy để có thể tận dụng được hết các cơ hội từ EVFTA và phát triển mối quan hệ hợp tác chiến lược giữa hai quốc gia.
Italia và Việt Nam cũng hy vọng sẽ có thể tăng cường hợp tác trong công nghệ, năng lượng tái tạo và sản xuất sạch, không chỉ để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà còn để đảm bảo một tương lai bền vững cho cả hai quốc gia.
