Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, quản trị trí tuệ nhân tạo (AI) đang nổi lên như một mặt trận mới trong quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc. Cả hai cường quốc đều nhận thức rằng AI không chỉ đóng vai trò then chốt trong phát triển kinh tế mà còn là yếu tố quan trọng đối với an ninh quốc gia.
Trung Quốc gần đây đã đề xuất thành lập Tổ chức Hợp tác AI thế giới tại Hội nghị AI thế giới 2025 diễn ra ở Thượng Hải. Mục tiêu của tổ chức này là thúc đẩy việc sử dụng AI một cách an toàn và toàn diện, đồng thời thu hẹp khoảng cách số và khoảng cách trí tuệ giữa các quốc gia. Thông qua tổ chức này, Trung Quốc hy vọng tạo ra một nền tảng để các quốc gia tăng cường hợp tác về đổi mới sáng tạo, tận dụng tối đa tiềm năng của AI và đạt được sự phát triển, thịnh vượng chung. Điều này thể hiện kế hoạch của Trung Quốc trong việc cạnh tranh ảnh hưởng với Mỹ bằng cách tự định vị là quốc gia đi đầu trong việc thúc đẩy AI vì lợi ích chung.
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã nhấn mạnh nguy cơ ‘độc quyền’ AI và kêu gọi các nước hợp tác trong việc quản trị công nghệ này. Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Washington sẽ ‘làm mọi điều cần thiết’ để dẫn đầu trong lĩnh vực AI, bao gồm việc đối phó với ảnh hưởng của Trung Quốc trong các cơ quan quản trị quốc tế.
Hiện tại, chưa có quy định toàn cầu mang tính ràng buộc đối với việc phát triển AI. Trung Quốc đang kêu gọi xây dựng thêm hạ tầng số sử dụng năng lượng sạch và thống nhất các tiêu chuẩn về năng lực điện toán. Nước này cũng ủng hộ vai trò của doanh nghiệp trong việc xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật về an ninh, công nghiệp và đạo đức.
Một ví dụ cụ thể cho nỗ lực của Trung Quốc là sự ra đời của công ty khởi nghiệp DeepSeek vào đầu năm 2025. DeepSeek đã tung ra các mô hình AI có năng lực gần tương đương với đối thủ OpenAI của Mỹ và cho phép mọi người tải về và tùy chỉnh miễn phí. Bắc Kinh đang nhấn mạnh đến tính ‘cởi mở’ trong kế hoạch hành động về quản trị AI, dựa trên thành công của các mô hình như DeepSeek.
Ở phía bên kia, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa công bố kế hoạch hành động về trí tuệ nhân tạo. Kế hoạch này bao gồm một loạt sáng kiến và khuyến nghị chính sách nhằm củng cố vị thế dẫn đầu toàn cầu trong lĩnh vực này. Kế hoạch tập trung vào việc cắt giảm các quy định về AI để thúc đẩy đổi mới, xây dựng cơ sở hạ tầng AI tại Mỹ và biến phần cứng lẫn phần mềm của nước này thành ‘nền tảng tiêu chuẩn’ cho các đổi mới về AI trên thế giới.
Tuy nhiên, các nhà lập pháp và lãnh đạo công nghệ tại Mỹ hiện còn chia rẽ về việc làm sao cân bằng giữa yếu tố an toàn và tốc độ phát triển trong lĩnh vực AI. Sự tranh cãi này cho thấy thách thức trong việc quản trị AI và đảm bảo sự phát triển của công nghệ này một cách an toàn và có trách nhiệm.
Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu về AI ngày càng gay gắt, việc quản trị AI một cách hiệu quả đang trở thành một thách thức lớn đối với cả Mỹ và Trung Quốc cũng như cộng đồng quốc tế. Việc cân bằng giữa đổi mới và an toàn, giữa cạnh tranh và hợp tác sẽ là chìa khóa để đảm bảo sự phát triển bền vững của công nghệ AI.
Example
Theo các chuyên gia, việc xây dựng một khung khổ quản trị AI toàn diện sẽ cần sự tham gia của nhiều bên, bao gồm cả chính phủ, doanh nghiệp và tổ chức xã hội. Điều quan trọng là phải thiết lập các tiêu chuẩn chung về đạo đức, an ninh và trách nhiệm trong phát triển và sử dụng AI.
